Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA) ve Avrupa Kooperatif ve Sosyal Girişimler Araştırma Enstitüsü (Euricse) tarafından hazırlanan Dünya Kooperatif İzleme raporunun onuncusu yayımlandı. 2021 Dünya Kooperatif İzleme Raporu, daha önceki raporlarda olduğu gibi en son yılın (2019) verisine dayalı olarak en büyük 300 kooperatif şirketi sıralıyor ve sektörel analizlere ilişkin bilgileri sunuyor.

Bu yılki raporun bir farkı ise kooperatiflerin COVID-19 krizi karşısında üyelerini ve topluluklarını desteklemek için aldıkları önlemlere geniş bir yer ayrılmış olması. Rapor, pandemi sırasındaki eylemlerin, pandemi sonrasında da kooperatiflerin daha sürdürülebilir ve daha kapsayıcı bir ekonomik modeli yayma potansiyeline işaret ettiğini savunuyor.

“Katılım ve üyelere gösterilen ilgi ve topluluğa odaklanmak, son aylarda kooperatiflerin eylemlerine rehberlik eden kilit noktalardır. Bu eylemler, 2030 Gündemi tarafından desteklenen hedefleri (insan hakları, adil çalışma, çevresel sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir büyüme bakımından) benimseyen bir iş modelinin yaygınlaştırılmasının temel taşları olabilir.”

En büyük 300 kooperatif

En büyük 300 kooperatifi listeleyen ve verilerini aktaran raporda, son birkaç yıldır sıralamalar ABD Doları cinsinden ciro ve ciro/kişi başı GSYH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) göstergelerine göre hazırlanmaktadır. Listedeki kooperatiflerin 2019 yılı toplam cirosu 2.180,01 milyar dolardır. Cironun sektörlere göre dağılımına bakıldığında, sigorta sektörü %34’lük pay ile ilk sırada yer almıştır. Tarım ve gıda (%32,7) ile toptan ve perakende ticaret (%18,3) ikinci ve üçüncü sırada gelmektedir.

Faaliyet alanları

2019 yılında, cirolarına göre en büyük 300 kooperatifin (102’si) sigorta, (98’si) tarım ve gıda, (55’i) toptan ve perakende ticaret alanında faaliyet göstermektedir (Şekil 1).

Ciro/kişi başı GSYH oranına göre en büyük 300 kooperatifte, sigorta ve tarım ve gıda sektörleri alanında faaliyet gösteren kooperatiflerin sayıları neredeyse eşitken (sırasıyla 94 ve 95), onları toptan ve perakende ticaret alanında faaliyet gösteren kooperatifler (53) izlemektedir (Şekil 1).

Kooperatif türleri

Tür bazında bakıldığında, ciroya göre en büyük 300 kooperatifin çoğunluğu, üretici kooperatifleridir (120). Bunu mütüeller (86) ve tüketici/kullanıcı kooperatifleri (76) izlemektedir. Benzer sonuçlar tür bazında ciro/kişi başı GSYH oranına göre yapılan gruplandırmada da görülmektedir (Tablo 1).

Tablo 1. Kooperatif türlerinin dağılımı (kooperatif sayısı)

Tür Ciro Ciro/kişi başı GSYH oranı
Üretici (120) (113)
Mütüel (86) (86)
Tüketici/Kullanıcı (76) (76)
Kooperatiflerin kontrolünde olan şirketler (11) (13)
İşçi (4) (10)
Çok Paydaşlı (2) (1)
Üretici+Tüketici/Kullanıcı (1) (1)

Kooperatiflerin coğrafi dağılımı

İlk 300 kooperatifin ciro ve Ciro/kişi başı GSYH oranına göre coğrafi dağılımları sırasıyla Tablo 2 ve Tablo 3’te sunulmuştur. Büyük kooperatiflerin çoğu Avrupa ve Amerika kıtasında bulunmaktadır. Her iki kategoride de Amerika kıtasında ABD, Avrupa kıtasında Fransa ve Almanya, Asya-Pasifikte ise Japonya kooperatif sayılarında ilk sırada yer almaktadırlar (Tablo 2, Tablo 3).

Tablo 2. Ciroya göre coğrafi dağılım (kooperatif sayısı)

Amerika Avrupa Asya-pasifik
ABD  (75) Fransa  (35) Japonya  (26)
Kanada  (9) Almanya  (31) Yeni Zelanda  (5)
Brezilya  (7) Hollanda  (17) Avusturalya  (4)
Arjantin  (3) İtalya  (13) Güney Kore  (4)
Kolombiya  (1) Finlandiya  (10) Hindistan  (3)
Toplam  (95) Danimarka  (9) Singapur  (2)
İspanya  (9) Malezya  (1)
Norveç  (7) Suudi Arabistan  (1)
İsveç  (7) Toplam  (46)
İsviçre  (5)
Birleşik Krallık  (5)
Avusturya  (4)
Belçika  (4)
İrlanda  (2)
Polonya  (1)
Toplam  (159)

Tablo 3. Ciro/kişi başı GSYH oranına göre coğrafi dağılım (kooperatif sayısı)

Amerika Avrupa Afrika Asya-pasifik
ABD  (43) Fransa  (37) Kenya  (1) Japonya  (27)
Kolombiya  (11) Almanya  (30) Toplam  (1) Hindistan  (14)
Brezilya  (8) İtalya  (16) Yeni Zelanda  (5)
Kanada  (8) Hollanda  (15) Güney Kore  (4)
Arjantin  (4) İspanya  (12) Avusturalya  (2)
Kosta Riko  (1) Finlandiya  (10) Singapur  (2)
Meksika  (1) Danimarka  (7) Malezya  (1)
Uruguay  (1) İsveç  (7) Rusya  (1)
Toplam  (77) İsviçre  (5) Suudi Arabistan  (1)
Birleşik Krallık  (5) Toplam  (57)
Avusturya  (4)
Belçika  (4)
Norveç  (4)
Polonya  (3)
Türkiye  (3)
İrlanda  (2)  
Portekiz  (1)
Toplam  (165)

En büyük 10 kooperatif

Cirolarına göre en büyük 10 kooperatife ait bilgiler Tablo 4’te sunulmuştur. Ciroya göre ilk 10 kooperatif sıralamasında Fransa (4), Almanya (3), Japonya (2) ve ABD (1) kooperatif ile yer almaktadır. Fransız Groupe Crédit Agricole ve Groupe BPCE ve Almanya’dan REWE Group kooperatifleri sırasıyla birinci, ikinci ve üçüncü sırada yer almışlardır (Tablo 4). Birinci sırada yer alan Groupe Crédit Agricole kooperatifi 114,55 milyar dolar cirosu ile en büyük 300 sıralamasındaki kooperatiflerin toplam cirosunun %5,25’ine sahiptir. İlk 10 kooperatifin toplam cirosu ise 592,68 milyar dolardır.

Tablo 4. Ciroya göre ilk 10 kooperatif

Sıra

Kurum Ülke Faaliyet Türü Çalışan sayısı
1 Groupe Crédit Agricole Fransa Finansal Hizmetler Tüketici/Kullanıcı 142675
2 Groupe BPCE Fransa Finansal Hizmetler Tüketici/Kullanıcı 105019
3 REWE Group Almanya Toptan ve Perakende Ticaret Üretici 241691
4 Cooperative Financial Network Germany – BVR Almanya Finansal Hizmetler Tüketici/Kullanıcı 174314
5

 

National Federation of Agricultural Cooperative Associations  – ZEN-NOH Japonya Tarım ve Gıda

 

Üretici 7987
6 ACDLEC – E. Leclerc Fransa Toptan ve Perakende Ticaret Üretici 133000
7 Nippon Life Japonya Sigorta Mütüel 92122
8 Groupe Crédit Mutuel Fransa Finansal Hizmetler Tüketici/Kullanıcı 70953
9 Talanx Group Almanya Sigorta Mütüel 22028
10 State Farm ABD Sigorta Mütüel

Ciro/kişi başı GSYH’ye göre ilk 10 kooperatif sıralamasında, Fransa (3), Hindistan (2), Japonya (2), Brezilya (1), Almanya (1), Güney Kore (1) kooperatif ile yer almaktadır. Hindistan’dan IFFCO, Fransız Groupe Crédit Agricole ve ve Hindistan’dan Gujarat Cooperative Milk Marketing Federation Ltd kooperatifleri sırasıyla birinci, ikinci ve üçüncü sırada yer almışlardır (Tablo 5).

Kooperatiflerin ülke ekonomisine oranla büyüklüklerine odaklanan bu sıralamada, Hindistan’dan iki tarım kooperatifi birinciliği ve üçüncülüğü almıştır. İlk sırada yer alan IFFCO kooperatifinin ciro/kişi başı GSYH oranı 3.905.231 dolardır.

Tablo 5. Ciro/kişi başı GSYH oranına göre ilk 10 kooperatif

Sıra Kurum Ülke Faaliyet Türü Çalışan Sayısı
1 IFFCO Hindistan Tarım ve Gıda Üretici

4623

2 Groupe Crédit Agricole Fransa Finansal Hizmetler Tüketici/Kullanıcı 142675
3 Gujarat Cooperative Milk Marketing Federation Ltd Hindistan Tarım ve Gıda Üretici
4 Sistema Unimed Brezilya Eğitim, Sağlık ve Sosyal Hizmet İşçi 104105
5 Groupe BPCE Fransa Finansal Hizmetler Tüketici/Kullanıcı 105019
6

 

National Federation of Agricultural Cooperative Associations- ZEN-NOH Japonya

 

Tarım ve Gıda

 

Üretici

 

7987

 

7 ACDLEC – E. Leclerc Fransa Toptan ve Perakende Ticaret Üretici 133000
8 REWE Group Almanya Toptan ve Perakende Ticaret Üretici 241691
9 Nippon Life Japonya Sigorta Mütüel 92122
10 Nonghyup (National Agricultural Cooperative Federation – NACF) Güney Kore Tarım ve Gıda Üretici 26946

Ciroya göre ilk 10 kooperatif sıralamasında finansal hizmetler sektörü (4 kooperatif) ön plana çıkarken, ciro/kişi başına GSYH oranına göre ilk 10 sıralamasında ise tarım ve gıda sektörü (4 kooperatif) ön plandadır.

Türkiye

Türkiye’den üç kooperatif; Bursa Eczacılar Kooperatifi (157. sırada), İstanbul Eczacılar Kooperatifi (163. sırada) ve Trakya Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (262. sırada) ciro/kişi başı GSYH oranına göre yapılan sıralamada, en büyük 300 kooperatif arasına girme başarısını göstermiştir.


Not: Öne çıkan görsel, geraltPixabay

Kategori(ler): İstatistikler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.