2022 Dünya Kooperatif İzleme Raporu, en büyük 300 kooperatifin toplam cirosunu açıklıyor.
Rapor, ICA tarafından Avrupa Kooperatif ve Sosyal Girişimler Araştırma Enstitüsü‘nün bilimsel ve teknik desteğiyle hazırlanmıştır.
Son Dünya Kooperatif İzleme Raporu’na göre, dünyanın en büyük 300 kooperatifinin ve mütüelinin toplam cirosu 2019’da 2,18 trilyon ABD doları iken 2020’de 2,17 trilyon ABD dolarına düştü.
1 Aralık’ta yayınlanan rapor, ciroya göre en büyük 300 kooperatif ve mütüeli, sektör sıralamalarını ve istihdam verilerini listeliyor ve dijitalleşmenin getirdiği zorluklar ve fırsatlarla ilgili bir bölüm içeriyor.
Raporun 11. baskısı, Avrupa Kooperatif ve Sosyal Girişimler Araştırma Enstitüsü’nün (Euricse) bilimsel ve teknik desteğiyle Uluslararası Kooperatifler Birliği tarafından hazırlandı.
2022 baskısı, 2020 finansal verilerine dayanıyor. Ciro açısından ilk sırada Fransa’dan Groupe Crédit Agricole (88,97 milyar $) yer alırken, onu Almanya’dan perakendeci REWE Group (77,93 milyar $), Almanya’dan Cooperative Financial Network (BVR) (58,02 milyar $), Japonya’dan tarım kooperatifi Zen-Noh izliyor (57,69 milyar $) ve Fransa’dan ACDLEC Leclerc (54,83 milyar $) izliyor.
Ciroya göre İlk 300’de yer alan çoğu işletme, esas olarak tarım ve perakende kooperatiflerini temsil eden üretici kooperatifleridir (126, bir üretici/tüketici kooperatifi eklenerek). Üretici kooperatiflerini mütüeller (84) ve tüketici/kullanıcı kooperatifleri (71) takip ediyor. İlk 300’den on biri kooperatifler tarafından yönetilen ancak kooperatif olmayan işletmelerdir, sadece beşi işçi kooperatifi ve ikisi çok paydaşlı kooperatiftir.
Ciro/kişi başı GSYH’ya göre oluşturulan İlk 300’de sonuçlar benzerdir, ancak mütüellerden daha fazla tüketici/kullanıcı kooperatifi vardır, sırasıyla 84 ve 67 örgüt. Listede en fazla işletmesi olan ülkeler ise ABD (71), Fransa (42), Almanya (31) ve Japonya (22).
Ciro/kişi başı gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH)’ya dayalı yapılan sıralamanın zirvesindeki kooperatif, Hindistan’dan Hint Çiftçileri Gübre Kooperatifi (Iffco). Bir üretici kooperatifi olan Iffco’yu başka bir Hintli işletme, Gujarat Kooperatif Süt Pazarlama Federasyonu; finans kooperatifi Groupe Crédit Agricole; Brezilya’dan sağlık kooperatifi Sistema Unimed; Almanya’dan REWE Grubu takip ediyor.
Ciro/kişi başı GSYH’ya göre İlk 300’de tarım sektörü 101 kuruluşla baskındır. İlk 300’de sigortacılık sektörünün 85, toptan ve perakende ticaretin ise 57 kuruluşu bulunmaktadır. Finansal hizmetler sektörü ilk 300’de 26 girişim ile yer alırken, bu sıralamada 41 işletme ile daha ön planda.
Ciro bazında sektör sıralamasında ilk sırada yer alan kooperatifler: Japon Zen-Noh (tarım ve gıda); İspanyol Corporación Mondragón (sanayi ve kamu hizmetleri); Alman REWE Grubu (toptan ve perakende ticaret); Japon Nippon Life (sigorta); Fransız Groupe Crédit Agricole (finansal hizmetler) Brezilyalı Sistema Unimed (eğitim, sağlık ve sosyal hizmet); İtalyan işçi kooperatifi Manutencoop (diğer hizmetler).
Dijitalleşmeye özel ilgi
Rapor ayrıca, özellikle Covid-19 krizinin ardından dijitalleşmenin etkisini de araştırıyor. Bulgular, ICA’nın Uluslararası Kooperatif Girişimciliği Düşünce Kuruluşu tarafından, 27 ülkede yapılan kooperatif anketlerine dayanmaktadır.
Ankete katılanlar, kurumsal hayatın farklı işlevlerini ilgilendiren dijital araçların öneminin farkında olduklarını ve “kooperatiflerin yönetilme biçiminin kökten değiştiğini” kabul ettiklerini söylediler. Yaklaşık on kooperatiften biri, dijitalleşme açısından kendisinin yetersiz olduğunu düşünüyor.
Görüşülen on kooperatiften sekizi, çevrimiçi mal ve hizmet satmak, müşteriler ve tedarikçilerle ilişkileri yönetmek için dijital araçları kullanmanın önemli veya gerekli olduğunu söyledi. Yanıt verenlerin dörtte biri bunları sadece “oldukça önemli” olarak değerlendiriyor.
Dijital araçların kullanımında kooperatifler için önemli alanlar: Bilişim teknolojileri sisteminin güvenliği (%70), yönetim yazılımı (%48), e-ticaret (%41), bulut bilişim, hizmetlerin ve altyapının uzaktan yönetimi (%41) ve iletişim, internet ve sosyal medya içeriği oluşturma (%37).
Anket, tüm kooperatiflerin genel kurullarına çevrimiçi katılım seçeneğini etkinleştirdiklerini ortaya çıkardı. Bu bölüm, dijital araçların toplantılara şahsen katılamayan üyelerin katılımını sağlamak için geniş bir potansiyele sahip olmasına rağmen, teknolojilerin kullanımına aşina olmayan belirli üye kategorilerinin katılımını sağlamada da sınırlamalar sergilediğini belirtiyor. Ankete katılan kooperatiflerin yarısından fazlası, dijital araçların üyeleri, mal ve hizmetlerin üretimine katma ve üyeler arasındaki etkileşimi teşvik etme potansiyelini de görüyor.
Bölüm, dijitalleşmenin “kooperatiflerin üyeleriyle olan ilişkisini kökten değiştiriyor” gibi görünmese de, dijital araçların bazı durumlarda, özellikle geleneksel yöntemlerle yan yana getirildiklerinde, kooperatif üyelerinin katılımını kolaylaştırabileceği sonucuna varıyor. Ayrıca, büyük kooperatiflerin dijitalleşmenin iş dünyası üzerindeki etkisinin farkında olduklarını ve “herkes için sürdürülebilir büyüme ve insana yakışır iş sağlamaya” odaklandıklarını da ekleniyor.
ICA genel müdürü Bruno Roelants, “demokratik katılım ve yönetime dayalı kooperatif iş modeli sayesinde, dijitalleşmenin olumlu etkilerinden nasıl yararlanacağımızı ve olumsuz olanları nasıl hafifleteceğimizi görebiliriz” dedi.
Euricse genel sekreteri Gianluca Salvatori şunları söyledi: “Sosyal ekonomi için heyecan verici yeni bir görünürlük dönemi yaşıyoruz. Avrupa Sosyal Ekonomi Eylem Planı’ndan OECD Tavsiye Kararına ve ILO Kararına kadar tüm dünyada ekonomik faaliyetlerde bu yaklaşımı görünür kılan girişimler çoğalıyor.
“Bu nedenle, sosyal ekonominin ve kooperatiflerin de arasında olduğu sosyal ekonomi aktörlerinin yarattığı etkinin boyutunun fark edilmesi giderek daha önemli hale geliyor. Sosyal ekonomi ve özelde kooperatif sektörü hakkında daha doğru bir anlayış oluşturmaya yardımcı olmak, Dünya Kooperatif İzleme Raporu için hem bir onaylama hem bir görevdir.”
Not: Anca Voinea’nın 2 Aralık 2022 tarihinde Coop News’te yayınlanan “2022 World Cooperative Monitor reveals joint turnover of top 300 co-operatives” başlıklı yazısından Aylin Çiğdem Köne tarafından çevrilmiştir. Erişim
