Birinci yılını çoktan dolduran salgının zorunlu kıldığı kapanmalar yüzünden internet üstünden Zoom aracılığıyla yapılan görüşmeler pek çoğumuzun hayatının ayrılmaz bir parçası oldu. Tek bir şirket bu çevrimiçi hizmeti sağlamakta öne çıksa da artık bir kooperatif alternatifi var. Gelin, öncü bir platform kooperatifi olan Online Meeting Cooperative’e daha yakından bakalım.
Online Meeting Cooperative (Çevrimiçi Toplantı Kooperatifi) açık kaynak kodlu yazılım ve yenilenebilir enerjiyle çalışan donanım kullanıyor.
Covid-19, 2020’nin başlarında hayatımıza girip bizi evlerimize kapattığında bir şirket bu durumdan tarifsiz ölçüde yararlandı. Evden çalışma pek çok kişi için yeni normal oldukça; 2011’de Eric Yuan tarafından kurulup Ocak 2013’te piyasaya sürülen video konferans uygulaması Zoom’un popülerliği zirve yaptı. Zoom Haziran 2020’de, Şubat-Nisan çeyreğindeki hasılatını 328 milyon Amerikan doları olarak açıkladı – 2019’un aynı çeyreğindeki kazançlarının (122 milyon dolar) neredeyse üç katı.
Veri, güvenlik ve sansür meselelerine – ‘Zoom bitkinliğinden’ bahsetmiyorum bile – rağmen basit ara yüzü ve iş dünyası odağı Zoom’un kısa sürede, Microsoft Teams, Skype ve Google Meet’in çok ötesinde, küresel çevrimiçi piyasasında baskın güç olmasını sağladı. Şu anda 44 ülkede bir numaralı uygulama ve üç yüz milyonun üstünde günlük kullanıcısı var. ‘Zoom’lamak’ yeni fiil oldu.
Ama salgın devam ettikçe bir küresel kooperatifçiler koalisyonu gözlerini etik bir alternatif geliştirmeye dikti. Sonuç ne mi? The Online Meeting Cooperative (Çevrimiçi Toplantı Kooperatifi).
Meet.coop, Mayıs 2020’de üç teknoloji kooperatifi arasında bir işbirliği projesi olarak başladı. Açık kaynak kodlu bir yazılım (BigBlueButton) olarak kuruldu ve yenilenebilir enerjiyle çalışan donanım kullanıyor. Şu anda Avrupa, Asya ve Güney Amerika çapında 105 üyesi var ve Friends of the Earth International (Uluslararası Yeryüzü Dostları) ve The Tor Projesi gibi markaları kapsıyor.
“Meet.coop, iki farklı üye kategorisi olan bir platform kooperatifidir: Zamanlarını platformu çalıştırmaya ve büyütmeye harcayan yürütücü üyeler ve hizmetlere abone olan kullanıcı üyeler,” diyor kooperatifin yürütücü üyelerinden biri olan Melissa McNab. “Yürütücüler ekibi, sosyokrasi ilkelerine göre işleyen üç çembere ayrılmıştır.”
İnternet tarayıcıları üzerinden çalışan yazılım; ekran paylaşımı, görüşme odaları, ayarlanabilir anketler ve çok kullanıcılı bir karatahta gibi bir çevrimiçi video konferans hizmetinden beklenen tüm özelliklere sahip. Fiyat hesabın türüne göre aylık 9 sterlinden 90 sterline kadar değişiyor ve kooperatif, daha büyük kuruluşlara çevrimiçi etkinlik yönetimi hizmeti ve özel sunucular sunmaya başladı.
Kooperatif olarak farkı sadece mülkiyet yapısından kaynaklanmıyor; Meet.coop, kullanıcıların, Zoom’un çevrimiçi seminerlerdeki sansürleriyle ilgili endişelerini proaktif olarak ele almak istiyor. Bu sansürlemeler, demokrasi, ifade özgürlüğü ve akademik özgürlük gibi pek çok konuyu gündeme getirmişti.
“Meet.coop bir sansürcü değil, bir hizmet sağlayıcıdır,” diyor Meet.coop’un yürütücü üyelerinden biri olan The Free Knowledge Institute’den (Özgür Bilgi Enstitüsü) Wouter Tebbens. “Üyelerimizin aramaları özeldir ve kimin kime ne söylediğini gözlemek veya sorgulamak bizim işimiz değil. Zoom’un hiçbir sebep açıklamadan hesabınızı kapatabilmesi düşüncesi, sadece gizlilik ve sansür için değil, büyük teknoloji şirketlerinin gücü, demokrasi ve özgürlük hakkında da uyarı çanları çaldırıyor.”
Örgüt ayrıca kendisini sıfır karbon ekonomisine geçişi desteklemeye adamış. Sunucularının ve tesislerinin çoğu şu anda yenilenebilir kaynaklarla çalışıyor (hidroelektrik dâhil ), çalışmayanları da gözden geçiriliyor.
“Sunucularımızın tamamının yenilenebilir enerjiyle çalışmasını istiyoruz ve çalışmayan hizmetlerin hepsini dönüştürmeye çalışıyoruz,” diyor örgütün internet sitesindeki bir açıklama. “Çevresel etkileri değerlendirirken, daha yüksek verim ve yeni, daha verimli veri bankaları sayesinde düşen ısı kaybından, barajlar (hidroelektrik) nedeniyle yerinden edilenlerin sosyal etkilerine kadar, dikkate alınacak pek çok karmaşık mesele olduğunun farkındayız. Amacımız, hizmetlerimizi en az çevresel etkiye yol açacak şekilde sunmak ve tedarik seçimlerimizi buna uygun şekilde gözden geçirmeye devam edeceğiz.”
Çevrimiçi Toplantı Kooperatifi “müşterekler ekonomisinin öncüsü” olmayı hedefliyor. Açık muhasebe politikası yürütüyor, fon kabulü ile tedarikçi ve ekip ödemeleri Open Collective (Açık Kolektif) platformu aracılığı ile yapılıyor. Open Collective platformu bir finansal sunucu aracılığıyla, herhangi bir grubun banka hesabı açmasına ya da bankalarla uğraşmasına gerek olmadan finansal işlemlerin yapılabilmesini sağlar.
Yürütücü Üyeler emeklerinin karşılığını meslektaşların değerlendirmelerinden geçmiş ücret taleplerine göre alıyorlar. Bu süreç kooperatif üyeleri tarafından alışılmış saat ölçülerindense değer yaratımını ödüllendirmek için tasarlanmış.
Ve Meet.coop, dünyada bir ilk olarak, karşılıklı krediye mukabil video konferans hizmeti sunacağı Open Credit Network‘e (Açık Kredi Ağı) katıldı. Bunun anlamı, Açık Kredi Ağına katılan her İngiliz işletmesinin Meet.coop’a abone olup normal para birimi yerine krediyle ödeme yapılabilmesi. Bu şekilde abone olan şirketler nakitlerini elzem alımlara saklayabilir ve Meet.coop da kazandığı kredileri sunucuları ve ağın diğer üyelerine pazarlama desteği vermek için harcayabilir.
“Meet.coop, müşterekler olarak adlandırılan ortak kaynakların demokratik kooperatif mülkiyeti üstüne kurulu yeni bir ekonomi türü yaratmaya çalışıyor,’’ diyor Meet.coop’un yürütücü üyelerinden biri olan, Open Co-op’tan (Açık Kooperatif) Oliver Sylvester-Bradley.
‘‘Karşılıklı krediyi kabul ederek sadece daha çok kişinin hizmetlerimize ulaşmasını sağlamakla kalmıyoruz aynı zamanda gideceğimiz yönü de belli ediyoruz. Şu anki ekonomimizin artık amaca uygun olmadığını fark eden küresel bir hareketin parçasıyız ve karşılıklı krediyi kabul ederek sömürücü ekonominin kök sebeplerinden biriyle mücadele ediyoruz; paranın faiz getiren borç olarak yaratılma şekli.’’
Çevrimiçi Toplantı Kooperatifi geleneksel olarak kazançlı teknoloji ekonomisi sektörünü bir şekilde sarsacak öncü bir platform kooperatifi. Küresel sistem değişimine bütünlükçü bakış açısı ve insanlarla gezegenimiz için kâr üretme amacıyla bir kooperatif olarak işletildiği gerçeği, Zoom müşterilerinin %1’ini bile çekebilse Meet.coop’un hafife alınmaması gereken gerçek bir güç olabileceği anlamına geliyor.
Not 1: Rebecca Harvey’nin Coop News sitesinde 28 Nisan 2021 tarihinde yayımlanan yazısından Murat Soysaraç tarafından çevrilmiştir. Erişim
Not 2: Öne çıkan görsel, Gabriel Benois — Unsplash