“Tiyatrolar Bir Hayır Kurumu Değil”
Dünyayı, Avi Lewis’in “kapitalist gezegensel intihar” olarak tanımladığı şeyden kurtarmak için tiyatrolar kooperatif haline gelmelidir. Tiyatro hayır kurumu değil, bir iş. Soyut haliyle, elbette sanattır, ama ekonomik olarak, onu tüketen topluluklar tarafından değerlenen ve sömürülen işçiler tarafından üretilen emeğin ürünüdür. İşgücümüz, ikincil ve üçüncül ekonomiler içinde muazzam miktarda zenginlik yaratıyor ve bu kârdan bir kuruş faydalanmıyoruz. Dahası, sanat yapan işçilerin çoğu tarihin bu noktasında anti-kapitalistin gölgesidir, bu yüzden tiyatrolar neden diğer seçenekler mevcut olduğunda kapitalist bir ekonomiyi destekleyen bir iş modelini esir alıyorlar?
18 yaşına girdiğimizde kendi tiyatromuzu açarak, bizi meşhur kılacak muhteşem Fringe oyununu üretmeye karar verdik. Kanada’daki her tiyatro iki ekonomik model arasında seçim yapmak zorunda kalıyor: kâr için. NFP (Tiyatro) modeli, bizi yalnızca kurumsal hissedarların yararına yönelik bir yetkiden kurtarırken, birçok sicile bağlı olarak gelir, çalışmamızın topluma haklı yararlar sağladığını kanıtlamak için sürekli bir döngü içinde tutsak olduğumuzdur. Artan bağışçılar, hükümet fonları ve vakıf hibeleri için sabit bir yolda, işimizi Hıristiyan hayırseverlik paradigması içinde pazarlamaktan başka çaremiz yok.
“En Sürdürülebilir Ekonomik Model”
Sanayileşmelerden bu yana en sürdürülebilir ve sosyal açıdan sorumlu ekonomik modellerden biri olarak ortak faaliyetlerimiz var. Her işletme bir işçi kooperatifi olabilir. Kooperatifler, onlardan yararlanan kişilerin mülkiyetindedir. İç demokrasi temel bir prensiptir. İşçiler emeğin ürünü üzerinde kontrolü ele geçirirler (Merhaba Marx!) Ve hiç kimse (banka bile değil) açık deniz hesaplarına, üçüncü konaklara veya boru hattı genişlemelerine giden kârı döndürmez. Bazı sanatsal prodüksiyon şirketleri, bu modeli Kanada’da görsel sanat, radyo ve film yapım kooperatifleri de dahil olmak üzere benimsemiştir. Bence tiyatrolar da yapabilir! Gerçek anlamda desteklemek ve etkilemek istediğimiz toplulukların bu kooperatiflerin üyeleri olabileceğine inanıyorum. Bunun yanı sıra, meslek örgütlerimizi ve sendikalarımızı bu görevi üstlenmeye zorlarsak, Kanada Sanat Konseyi’yle başlayan bağışçıların bize NFP tiyatroları ile birlikte bağış yapmalarını sağlayabiliriz. CRA’nın birçok açıdan, kooperatiflere uygulanan vergi yasaları, hayır kurumlarını yöneten vergi kanunlarından çok sanatçılara daha uygun olsa da, bizi kabul etmek zorundadır.
Tiyatrolar neden ortak hareket etmesi gerektiğine dair bir perde sahneler? Çünkü adalet hakkında hikâyeler yazan ve bize bu adaleti sağlamak için bir yol gösteren insanlar olduğumuzu anlatıyor. Kooperatifçilik hareketi, her türlü sosyal adalet dayanışma hareketini karşılıklı olarak desteklemektedir. Bu tiyatrolar, ulusal ve küresel anti-kapitalist hareket binasında, sadece farklı ve daha sürdürülebilir bir iş modelini benimseyerek, hemen üyelik kazanacaklardı. Sanatçılar sadece göstererek çok şey öğreneceklerdi. Kısacası, tiyatrolar devrimin bir parçası olabilirler.
Not: Darrah Teitel’in yazısından kısaltılarak alınmıştır. Erişim
