Ütopyalar Atlası 24 ülkeden su, enerji, gıda sistemleri ve konut alanlarında toplulukların öncülüğündeki dönüşümün ilham verici 33 öyküsünün yayımlandığı küresel bir galeridir.
Ütopyalar Atlası, suya, gıdaya, enerjiye ve konuta erişim sağlama konusunda çözümler bulmak için kentlerden ve kolektiflerden öğrenmeyi amaçlayan Dönüştürücü Kentler inisiyatifinin yanıtlarını bir araya getiriyor. Bu temel insan hakları devam eden iklim krizi ve gittikçe daha işlevsiz hale gelen politik ve ekonomik yapılarımız ve bu yapıları destekleyen devletler, uluslararası kurumlar ve ulus ötesi şirketler yüzünden tehdit altında.
Ütopyalar Atlası, hiçbir şekilde bu dönüştürücü uygulamaların kapsamlı bir haritası olarak algılanmamalıdır. Su yönetimi gibi bir alandaki dönüşüm, kentin başka bir yerinde mutlaka dönüştürücü uygulama olduğu anlamına gelmez. Yine de, Ütopyalar Atlası yerleşik güce meydan okuyan ve cesurca alternatifler geliştiren ilham verici toplulukların hikâyelerini sergiliyor. Filistin ve Zimbabve’deki tabandan gelen halk hareketlerinden, Paris ya da Barselona gibi uluslararası şehirlere kadar değişen bu örnekler; büyük şirketleri ve düşman ulusal hükümetleri yenip temel insan haklarına (su, gıda, enerji ve konut) erişim için demokratik, insan gücü temelli çözümler sunuyorlar.
Bu vakalar işbirliği ve dayanışma üstüne kurulu çözümlerin, insanların temel ihtiyaçlarını karşılamakta rekabet ve özel kâra dayalı olanlardan nasıl daha iyi olduğunu gösteriyor. Ve belki, daha da önemlisi, bu çözümlerin birçok başka zorluğa karşı toplulukları güçlendiren bir güven ruhu ve yetkelendirme yaratmakta da başarılı olduğunu ortaya koymakta.
Bu inisiyatifler, başka bir dünyanın uygulamada mümkün olduğunu ve çoktan gerçekleştiğini gösteriyor. Dönüştürücü Kentler inisiyatifi, güç ilişkileri ve sosyal ve ekolojik adaleti sağlamak için neyin en dönüştürücü olduğunu bulmak amacıyla araştırma yaparken topluluklardan öğreniyor ve onlarla birlikte öğreniyor, bu sayede de deneyimlerden ders alıyor.
Aşağıda Atlastan sizin için çevirdiğim iki örneği okuyabilirsiniz. Daha fazla örnek için Ütopyalar Atlası sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
Tarımsal Ekoloji Yardımıyla Kentsel Gıda Üretimini Arttırmak
Grand River Gıda Ormancılığı – Waterloo Bölgesi, Kanada
Kentlerde az kullanılan alanlar, yerel, sağlıklı ve taze gıda sağlamak için topluluk ve mahalle bostanlarına dönüştürülebilir. Kanada’nın Kitchener şehrindeki Grand River Gıda Ormancılığı girişimi, yerel gönüllülerin bir adım ileri gidip bir gıda ormanı fikrini ortaya atmaları üzerine kuruldu. Kamu arazisi üstünde sürdürülebilir ve düşük maliyetli bir şekilde, bedava yiyecek yetiştiriliyor.
Gıda ormanı bir kez kurulduktan sonra, çok az bakıma ihtiyacı var. Bu, hiç bahçıvanlık yapmamış veya çok az boş zamanı olanlar için bir avantaj. 10 gönüllü arasında dağıtılan haftalık birkaç saatlik iş, şehir otoritelerinin idari yükünü halletmek ve bir gıda ormanına bakmayı sağlamak için yeterli. Sonuç olarak, Kitchener şehri projeyi desteklemeye karar verdi ve 2015 yılında ilk gıda ormanları bir gönüllüler ekibi tarafından ekildi. Bu, bugün Grand River Gıda Ormanı (GRFF) olarak bilinen girişiminin başlangıcı oldu.
Şehir ve mahalle dernekleri, okullar, kiliseler, bakım evleri vs. bahçe aletleri sağlamaktan, sosyal medya ile etkinlikleri desteklemeye kadar her şeyi sağlayarak, gıda ormanı vizyonunu hayata geçirmekte büyük rol oynadılar.
Toplulukları Gıda ile Birleştirmek
GRRF, topluluğu gıda ile birleştirmenin yolunu açtı. 2.300 metre kareden fazla yenileyici gıda ormanı alanı yaratarak dinlenme, eğitim turları, tıbbi otlar, yabani hayat habitatları, polen getiren çitler ve permakültür eğitimi için yer sağlıyor. 500’den fazla yerel sakin, bu mekânların inşasından ve bakımından sorumlu. İlk planlama aşamasından başlayarak, farklı yaş, kültürel ve etnik arka planlardan gelen komşular arasında bağlantılar kuruldu. Bunu sağlayan, sağlıklı gıda yetiştirme ve bu gıdalara erişim ortak amacı oldu.
Bu 16 kentsel gıda ormanı alanı, 8,000’den fazla yerel sakine yürüme mesafesinde. Bu sayede, bölgede yaşayanlar pestisit içermeyen sağlıklı gıdaya ve ekolojik olarak bilinçli arazi kullanım eğitimine ulaşabiliyorlar. Bir kere olgunlaştıklarında, bu gıda ormanları, yemiş çalılarının yayılmasıyla ve bir yıllık ve çok yıllık bitkilerin hasadıyla ekonomiye yardım edecek. Bu, toplulukları gelecek nesiller ve sürdürülebilir bir gelecek için güçlendiriyor ve birleştiriyor.
“Bu girişimin gençliğe, belediye ve hükümet birimlerine odaklanan iyi planlanmış ve düşünülmüş sosyal yardım stratejisi ile organize edilme şekli son derece ilginç. Ayrıca girişimin basitliği ilham verici. Diğer kentlere de uygulanabilir.” – Meena Menon
Halkı Enerjiyle Güçlendirmek
Goiner Taldea – Bask Bölgesi ve Navarra, İspanya
Goiner Taldea, İspanya’nın Bask Bölgesinde ihtiyaçları karşılanmayan ve büyük şirketler tarafından dışlanan insanlara yardım eden bir halk kooperatifidir. Yenilenebilir enerji üreten ve kullanımını destekleyen kooperatif, 2012’de kuruldu ve şu anda 8,9 milyon €’nun üzerinde cirosu olan, başarılı, kâr amacı gütmeyen bir enerji sağlayıcısı.
Kooperatifin arkasındaki ilk motivasyon, enerji şirketlerindeki demokratik model eksikliği, çevreyi tamamen görmezden gelmeleri ve yenilenebilir enerjiyi bir kâr aracından fazlası olarak görmemeleriydi. Dolayısıyla, kooperatifin amacı başından beri doğrudan iletişimle insanları kooperatifin amacı hakkında bilgilendirmekti. Buna kültür merkezlerinde, yeşil hareketlerde, tüketici gruplarında ve derneklerde konuşmalar yapmak ve hâlihazırda mevcut sosyal hareketlerle ortaklıklar kurmak da dâhil. Ayrıca, kooperatif yönetim modelinde gönüllüler karar organlarının yarısını oluşturur. Şu anda, kooperatife katılanların %65’i, bunu başka bir üyenin doğrudan tavsiyesi üzerine yaptılar.
Ve GOIENER en baştan beri halk odaklı olduğu için, başvuranlar genellikle yerel sakinlerin grupları, dernekler, küçük belediyeler, işletmeler ve organizasyonlar. Bunun sonucunda, GOIENER üyelerinin % 8’ini, kooperatifin yıllık cirosunun yarısını sağlayan organizasyonlar oluşturuyor.
Toplamda, GOIENER’in 10.000’den fazla üyesi var ve 70’ten fazla belediye kooperatife üye oldu. Bu belediyelerin çoğu, kooperatifin yerel, saygılı ve uzun vadeli gelişim değerlerini paylaşıyor. Grup, bağışlanan kaynakları başka yenilenebilir enerji projelerinin geliştirilmesi, desteklenmesi ve satın alınmasını amacına yönelik bir kooperatif olan NAFARKOOP’u da kurdu. Bu kaynaklar, bir hidroelektrik santralinin alımı için kullanılıyor ve ayrıca uluslararası kooperatif ruhuna uygun olarak, I-Ener kooperatifi aracılığıyla Fransa’daki fotovoltaik projelere finansal destek de sağlıyor.
“Bu girişimin katılımcı, çözüm odaklı yaklaşımı sadece yenilenebilir enerji için lobiciliğin ötesine gidiyor. Çevrenin korunması, gıda güvencesi, geçim kaynakları ve ekonomik kaynak ve faydaların yeniden dağıtımı konularıyla ilgileniyor.” – Agnes Midi Keita
Not: Öne çıkan görsel, İngiliz tekstil sanatçısı Rachel Wright’ın ‘Twisting and turning’ adlı eseridir.
