Emilia-Romagna bölgesindeki Carpi’de bulunan Muratori e Braccianti kooperatifi, Avrupa’nın en büyük inşaat şirketlerinden birisidir ve bir işçi kooperatifidir. Bir inşaat taahhüt kooperatifi olarak; okullardan, hastanelere ve altyapı inşaatlarına kadar büyük ölçekli işler üstlenmektedir. Yüzyılı aşkın bir süredir İtalya’yı inşa eden ve günümüzde İtalya dışında da inşaat işleri yapan Muratori e Braccianti, spekülasyon yerine sosyal sorumluluk ile finansal ve gayrimenkul faaliyetlerini yürütüyor (Monaco & Pastorelli, 2014). Krizler karşısında işçilerin çoğunun işini koruması buna karşın yöneticilerin ücretlerinin düşürülmesi ile işleri başarıyla yürütmenin farklı yollarını gösteriyor.
İtalya’daki Emilia-Romagna bölgesi, mutfağı kadar kooperatifleri için de bir tarih ve gelenekler ülkesidir. On dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında başlayan süreç, bugün ulusal kooperatiflerin cirosunun %28,3’ünün gerçekleştiği bölgenin, İtalyan işbirliğinin anavatanı olarak tanımlanması ile sonuçlanmıştır [1].
Kooperatif modeli, özellikle inşaat alanında, sosyal ve ekonomik ihtiyaçlar arasında bir buluşma noktasını temsil eden araçlardan biriydi. Karayolları ve demiryolları, okullar ve hastaneler gibi kamu altyapılarının inşası, bir tarafta toplumun gelişmesine katkıda bulunurken, diğer yandan işçi sınıfı için daha güvenli işler sağladı. Bu bağlamda 1904’te Braccianti kooperatifi ve 1908’de Muratori e Cementisti kooperatifi kuruldu.
İlk yılların başarısından sonra kooperatifler zor zamanlar geçirdi. Birinci Dünya Savaşı ve İkinci Dünya Savaşı sırasında, genç işçiler savaşa gönderildi ve birçoğu geri dönmedi.
Savaşların sona ermesinin ardından kooperatiflerin beklentileri iyiye gitmeye başladı. Braccianti kooperatifi savaş sonrası yeniden yapılanmayı, özellikle Abruzzo ve Toskana Bölgesi’nde yolların ve demiryollarının inşasını; Muratori e Cementisti kooperatifi ise Torino ve Roma’daki sosyal konut ve diğer projeleri üstlendi. Önemli bir ulusal otoyolun inşa edildiği 1960-70’lerde iki kooperatif işbirliği yapmaya başladı ve üyeler iki kooperatifi 1977’de faaliyete geçen Muratori e Braccianti kooperatifinde (CMB) birleştirmeye karar verdiler.
Kooperatif, kendi prefabrikasyon sistemini oluşturduktan sonra, 1970’ler ve 80’ler boyunca çok sayıda okul ve sosyal bina girişimi üzerinde çalışarak ufkunu genişletti. 1990’lı yıllardan itibaren CMB, hastanelerin yanı sıra ticari ve büyük kentsel dönüşüm gibi büyük ölçekli girişimlerin geliştirilmesini desteklemeye başlamıştır. Günümüzde CMB büyük ölçekli inşa işlerini yönetmekte olup, inşaat ve hastane yapımında uzmanlaşmıştır.
Değer İnşa Etmek
Bu büyümeye rağmen, kooperatif başlangıçtaki dayanışma, demokrasi ve işbirliği değerlerini unutmadı. CMB’nin yönetim sistemi üyelerinin aktif katılımına dayanmaktadır. Üyeler, karar verme ve yürütme süreçlerine, özellikle de her üyeye kişisel katkı sağlama olasılığını garanti eden Genel Kurula katılırlar.
Çalışanlardan birinin ifadesiyle, “katılım CMB’nin yönetişiminin anahtarıdır. Bir kuruluşun yönetiminde, vizyonunda ve politikalarında yer alma hakkı, basit bir işçiyi kuruluşun sahibi yapan şey budur.”
CMB, 457’si işçi olmak üzere 1.094 üyeye aittir. Diğer üyeler emekli olan eski çalışanlar ve kooperatifte hâlâ pay sahibi olan işçi üyelerin akrabalarıdır.
Son 13 yılda, İtalya’daki inşaat sektörü derin bir kriz içinde bulunmakta. Son yıllarda, CMB cirodaki düşüş ve işgücü daralması nedeniyle, ekonomik güvenliğin belirli parametrelerini yerine getirmek amacıyla üstlenilecek sözleşmelerin seçimine özellikle dikkat etmiştir. Ayrıca, mali yönetim ve borç dengesine büyük önem verilmiştir.
Kooperatif, hepsi daimi sözleşmelerle çalışanların çoğunun işini koruyan kurumsal ve endüstriyel stratejilerin birleşimi sayesinde krizin üstesinden gelmişti.
2011’deki son krizde, sendikalarla görüştükten sonra, Genel Kurul şirketi kurtarmak için bir dayanışma anlaşmasını onayladı. İtalyan yasaları tarafından tanınmış olan dayanışma anlaşması, bireysel ve toplu işten çıkarmaları önlemeye izin verirken, tüm çalışanlar için çalışma saatlerini azaltır ve genellikle yöneticiler ve üst yönetimin işlevlerini etkilemez. CMB’de dayanışma anlaşması, üst yönetim düzeylerine de uygulanmış ve önümüzdeki 4 yıl için maaşları düşürülmüştür.
Zorluklara rağmen, CMB geleceğe, insanlara ve yeniliğe yatırım yapmayı bırakmamıştır. O yıllarda iş güvenliğine odaklanan “Sicuri per mestiere” projesi başlatıldı. Proje kapsamında CMB, planların geçerlilik testi, binaların teknik kontrolü ve ürün ve hizmetlerin uyumluluğunu garanti eden bir sistem olarak yenilikçi bir yazılım teknolojisi geliştirdi. Bu yazılım sayesinde CMB İtalya’da ICMQ tarafından onaylanan ilk inşaat kooperatifi oldu.
CMB, İtalya’daki işçi ve hizmet kooperatiflerini temsil eden ulusal federasyon Legacoop Produzione e Servizi’ye bağlıdır. Legacoop Produzione e Servizi, 80’li yıllardan bu yana CECOP üyesi olan iki örgütün yakın zamanda birleşmesinin sonucudur.
Not: CECOP CICOPA Europe internet sayfasında yayımlanan 13 Aralık 2019 tarihinde yayımlanan yazıdan Aylin Çiğdem Köne tarafından çevrilmiştir. Erişim
