Fas’ın en kuzeyinde bulunan Rif vadisi, dağlık topoğrafyası ve birbirlerine oldukça uzak köyleri ile bilinir. Bu bölge, geleneksel aşiretlerin yerleşim alanıdır. Zor koşulları ve fakir toprakları ile birlikte, Rif’te tarım yapmak oldukça zordur. Bu zorlukların üstesinden gelebilmek ve mevsimsel zeytin hasadını toplamak ve zeytinyağı satabilmek için 2001 yılında FedOlive olarak da bilinen Femmes du Rif kurulmuştur. Femmes du Rif bir kadın kooperatifidir.
Kooperatifin amacı sürdürülebilir zeytinyağı üretmektir ve tarımı hane halkı için gelir kaynağına dönüştürerek kırsalda azalan refah kaderini tersine çevirmeye odaklanmıştır. Kuruluşundan beş yıl sonra 2006 yılına gelindiğinde, Femmes du Rif, Birleşmiş Milletler Sanayi Kalkınma Organizasyonu tarafından denetlenen bir ekonomik çıkar grubu haline gelmiştir.
Yaşları ve medeni durumları birbirlerinden farklı 300’den fazla kadın şu anda kooperatife bağlı bulunmakta. Kadınların bir araya gelerek yaptıkları üretim, ölçek ekonomisi ile teknik ve ticari desteklerin de yardımıyla çok daha iyi kalitede zeytin yağı üretmelerini sağlamakta. Dahası, kırsalda bir araya gelen kadınlar, kooperatifleri ile kırsal kalkınmayı geliştirme, iş olanakları yaratma ve bağımsızlık kazanma fırsatı buldular.
Fas Hükümeti 2018 Aralık ayında iki milyon ton zeytin hasadı ile dünyanın dördüncü büyük üreticisi konumunda olduğunu raporladı. Bir Akdeniz ülkesi olan Fas’ta zeytin sektöründe 380.000 iş yaratılırken, tarlada çalışanların % 20’sini kadınlar oluşturuyor. Femmes Du Rif, 2011’den bu yana, bir Fransız sosyal girişimi olan PUR projesinden sağladıkları fonlar ile yeni zeytin ağaçlarının ekimini hızlandırmış. Zeytin ağaçlarının sahip olduğu güçlü yapıdan ötürü, zeytinyağı üretimi, yasa dışı kenevir yetiştiriciliğinin de tek alternatifi olarak görülüyor. Kooperatif şu anda yaklaşık 30.000 zeytin ağacına ve donanımlı bir zeytinyağı fabrikasına erişime sahip.
Coğrafi İşaret ile Daha Yüksek Gelir
Femmes du Rif ‘in organik sızma zeytinyağı coğrafi işarete sahip. Bu coğrafi işaret, ürünlerin tanınmış mağazalara, otellere ve uluslararası piyasalara daha yüksek fiyatla satılmasına olanak sağlamakta. Bu ortak güç, Femmes Du Rif’in zeytinyağının değerini arttırırken; kadınlara, ailelerine, çevrelerine ve kooperatifin kendisine yüksek gelirler sağlamaya devam ediyor.
Yerel bir üretici ve Femmes Du Rif’in başkanı olan Fatima Lehbouss: “Zeytin yiyoruz, satıyoruz. Onları yurt dışına ihraç ediyoruz. Zeytin, ana ürünümüz.” dedi. Bu yeni ekonomik istikrar çocuklarına daha iyi eğitim olanakları, zeytinyağı üretimi altyapısının iyileştirilmesi, sosyal haklarının iyileşmesi, kamusal yaşama daha çok dahil olma ve hatta bazı üyelerinin bölgesel ve ulusal düzeyde siyasi konumlar elde etmeleri gibi çok çeşitli olumlu etkiler de yaratmış durumda.
Not: Rosa Gonzalez-Lamas’ın 30 Ocak 2019 tarihinde Olive OilTimes’da yayımlanan yazısından Yağmur Kara tarafından çevrilmiştir. Erişim
