2021'in Sosyal Dayanışma Ekonomisi Kitapları

Blogda, Kütüphane sayfası altında yer alan ve düzenli olarak güncellediğimiz Kitap Listesi, sosyal ekonomi ve dayanışma ekonomisi kapsamına giren Türkçe kitapları kapsıyor. Sosyal dayanışma ekonomisinin son yıllardaki yükselişi listemize de yansıyor; yeni yayımlanan kitaplarla birlikte Sosyal Ekonomi Kitaplığı genişliyor. Gözünüzden kaçmış olabilir ancak bu yıl içerisinde önemli kitaplar çıktı. Gelin 2021’in sosyal dayanışma ekonomisi kitaplarına birlikte bakalım.

Bakım Kolektifi, Bakım Manifestosu: Karşılıklı Bağımlılık Politikası (Çeviri: Gülnur Acar Savran). Dipnot Yayınları, Ocak 2021

Andreas Chatzidakis, Jamie Hakim, Jo Littler, Catherine Rottenberg ve Lynne Segal’den oluşan Bakım Kolektifi tarafından kaleme alınan Manifesto, ütopyacı ve ilerici bir dünyaya dair bir tasavvur sunuyor. Yazarlar, bakım kavramını odağa alarak, karşılıklı bağımlılığa dayalı politikaları, küçük ölçeklerden büyük ölçeklere doğru adım adım geliştiriyorlar. Geliştirmeye çalıştıkları alternatifler için gerçek yaşamdaki deneyimlere başvuruyorlar. Gülnur Acar Savran’ın yetkin çevirisiyle yayımlanan bu kitabı, başta sosyal dayanışma ekonomisi alanında çalışanlar olmak üzere alternatif ekonomik ve toplumsal sistemler üzerine kafa yoran herkes mutlaka okumalı.

Yusuf Üstün, Muhittin Aydın, Kooperatifler Hukuku. Seçkin Yayıncılık, Ocak 2021

Üçüncü baskısı yapılan Kooperatifler Hukuku, kooperatifçilik mevzuatı ve uygulaması alanında tam anlamıyla bir başvuru kitabı. Kitapta ele alınan başlıca konular şöyle sıralanıyor: Kooperatiflerin kuruluşları, işleyişleri, tasfiyeleri; ortaklık işlemleri, ortakların hakları, sorumlulukları, yükümlülükleri; kooperatifin organ yapısı, genel kurulun oluşumu, çalışma biçimi, yönetim ve denetim kurulunun görev ve sorumlulukları. Kooperatif ortaklarına, yöneticilerine, denetçi ve çalışanlarına öneririm.

Reşat Yörük, Mustafa Kemal’in Çiftçileriyiz – Tarımda Kurtuluş Reçetesi: Tire Süt Kooperatifi Modeli. Varyant Yayıncılık, Nisan 2021

Gazeteci Reşat Yörük’ün kaleme aldığı “Mustafa Kemal’in Çiftçileriyiz” kitabı, Tire Süt Kooperatifi’nin ve onun başkanı Mahmut Eskiyörük’ün hikâyesini akıcı bir dille anlatıyor. Tire Süt Kooperatifi modeli, kooperatifçilik ile tarım sektörünün giderek büyüyen sorunlarının çözümünün mümkün olduğunu gösteriyor. Kitaptan elde edilen tüm telif geliri, Tireli süt üreticilerinin çocuklarının eğitim masraflarına katkıda bulunmak üzere Tire Süt Kooperatifi’ne bırakılmış. Kooperatifçiliği merak eden herkesin okumasında yarar var.

Yusuf Mollaoğlu, Kooperatiflerin Hukuki Niteliği. Yetkin Yayınları, Mayıs 2021

Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesinde hazırlanan yüksek lisans tezine dayanan kitap, mevzuat düzenlemelerine rağmen kooperatiflerin hukuki niteliğine ilişkin süregiden tartışmalara ışık tutmayı amaçlıyor. Mollaoğlu, diğer tüzel kişilerden farklı yönlerini ortaya koyarak, kooperatiflerin kendine özgü yapıları olduğunun altını çiziyor. Bu bağlamda, mevzuat değişikliğine ilişkin önerilerini sunuyor. Kooperatiflerin hukuki niteliğini kavramak açısından yararlı bir kitap.

Çağatay Edgücan Şahin (Derleyen), 21. Yüzyıl Türkiyesi’nde Tarım ve Kooperatifler: Teori, Pratik, Vizyon. Notabene Yayınları, Haziran 2021

Farklı bilimsel disiplinlerden gelen yazarların katkıda bulunduğu bu derleme kitap, kooperatifçiliğin Türk tarımının güncel sorunlarına çözüm üretme kapasitesini inceliyor. Belirli ürünlerin (çay, şeker, pirinç, fındık, zeytin, üzüm, incir ve pamuk) yanı sıra geleneksel (TARİŞ) ve yeni deneyimler (Ovacık Modeli) üzerinden kooperatifçiliğin potansiyeli ve sınırları tartışılıyor. Rekabetçi şirket modelinin alternatifi olan geleneksel ve yeni kooperatifçilik deneyimlerini öğrenmek isteyenler okumalı.

Uygar D. Yıldırım, F. Serkan Öngel (Derleyenler), Şirketlerden Kooperatiflere, Rekabetten Dayanışmaya: Tartışmalar, Deneyimler. Notabene Yayınları, Eylül 2021

Uygar Yıldırım ve Serkan Öngel, Krize Karşı Kooperatifler: Deneyimler, Tartışmalar, Alternatifler kitabından iki yıl sonra yeni bir derleme ile okuyucunun karşısına çıkıyorlar. Kooperatiflerin ikili işlevine (kapitalist üretim tarzına alternatif oluşturma ve kapitalizmin restorasyonu) ve çelişkili doğasına dair tartışmalar, bu kez yeni kooperatifleşme deneyimleri üzerinden sürdürülüyor. Kitap, kooperatifçiliğin “yeni” ve daha dayanışmacı biçimleri ile tanışmak isteyenlerin ilgisini çekecektir.

Derya Nizam, Yeni Nesil Kooperatifler: Topluluk, Aidiyet ve Yer Temellilik. Oğlak Yayınları, Eylül 2021.

Neoliberal politikalar altında devletin kamusal amaçlarını büyük ölçüde terk etmesi, ekonomilerin ve toplumların şirket egemenliği altına girmesi ve tüm bu gelişmelerin yarattığı yıkıcı sonuçlar… Bu ortamda, kooperatif örgütlenme modeli de farklılaşıyor ve çeşitleniyor. Derya Nizam’ın dünyadan örneklerle bir sivil örgütlenme biçimi olan kooperatifler üzerinden yürüyen güncel tartışmaları ele aldığı kitabı, dünyada ve Türkiye’de giderek daha çok gündeme gelen yeni kooperatifçiliği anlamak isteyenlerin kitaplığında bulunmalı.

Not: Öne çıkan göresel, Laura Kapfer — Unsplash