Toplam enerji arzını büyük bir oranda fosil kaynaklar [kömür (%5), petrol (%39), doğal gaz (%26)] ile karşılayan Belçika’da (IEA, 2023), yenilenebilir enerji kooperatifçiliğinin hız kazanmasında vatandaş girişimleri etkili olmuştur. Belçika’nın elektrik enerjisi üretiminde fosil kaynaklardan çıkışına destek olmayı hedefleyen bu kooperatiflerden biri, 2001 yılında kurulan Allons en Vent SC yenilenebilir enerji kooperatifidir. Rüzgâr enerjisi temelli Allons en Vent amacını, çocuklara sürdürülebilir bir gelecek sağlamak olarak belirlemiştir. Kooperatif kuruluşundan bu yana, sürdürülebilir kalkınma amaçları çerçevesinde bağımsız elektrik enerjisi üretme fikrine bağlı kalarak 23 yılı geride bırakmıştır.
Sosyal Ekonomi Blogu için hazırladığım soruları, Allons en Vent SC Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Lionel Van Rillaer e-posta ile yanıtladı. Deneyimlerini, yenilenebilir enerji kooperatifleri alanında başlangıç aşamasında bulunan Türkiye’deki okurlar ile paylaştığı için kendisine teşekkür ederim.
20 Yılı Aşkın Bir Kooperatif Deneyimi
Kooperatifiniz ne zaman kuruldu ve kurucular nasıl bir araya geldi?
2001 yılında Mesnil-Eglise köyünde (Belçika) 19 arkadaş tarafından kurulmuştur.
Kooperatifin kuruluş amacı neydi?
Köyün yakınına bir rüzgâr türbinini inşa edilmesi ve köyün çocuklarının bu rüzgâr türbininin sahibi olması.
Kooperatifinizin başlangıçtaki ve mevcut ortak sayısı nedir? Ortak sayınızı artırmak için ne yapıyorsunuz?
İlk ortak sayımız 850 kişiydi. Mevcut ortak sayımız ise 910 kişi. İlave öz kaynağa ihtiyacımız olmadığından ortak sayımızı daha fazla arttırmayı düşünmüyoruz.
Ortak profilinizden bahseder misiniz? Tüm ortaklarınız aynı yerde mi oturuyor?
Köyün yakınına bir rüzgâr türbini inşa edilmesi ve köyün çocuklarının gelecekleri için bu rüzgâr türbininin sahibi olmaları kooperatifin kuruluş amacı olduğundan, başlangıçta ortaklar sadece çocuklardı ve çoğunlukla Mesnil-Eglise köyünde (Houyet belediyesi) ve çevre köylerde yaşıyorlardı. Ayrıca birkaç ortağımız da Brüksel’dendi.
Çocukların Geleceği için Rüzgâr Enerjisi
Kooperatifinizin diğer ülkelerden ortakları var mı?
Evet, çünkü bazı çocuklar ebeveynleriyle birlikte seyahat ediyordu. Bugün Lüksemburg, Hollanda, Almanya, Fransa, İspanya, İsviçre, Birleşik Krallık, Ukrayna, Kolombiya, Kanada ve ABD’de ortaklarımız var.
Kooperatifinize finansman nasıl bulundu? Kooperatifin kuruluşuyla ilgili olarak hükümetten veya başka bir kuruluştan destek aldınız mı?
200.000 EUR özsermaye (ortaklık paylarının karşılığı olarak), 500.000 EUR banka kredisi (Triodos bankası), 122.000 EUR hükümet sübvansiyonu (Wallonne Bölgesi).
Kooperatifin sahip olduğu enerji sisteminin toplam kurulu gücü ve yıllık elektrik üretimi (kWh) nedir? Hangi tür enerji kaynaklarından üretim yapıyorsunuz?
800 kW gücünde rüzgâr türbinimiz var. Yıllık elektrik üretimi 1.050 MWh’dir.
Elektrik üretiminizi sadece ortaklarınıza mı satıyorsunuz?
Hayır, üretilen elektrik şebekeye veriliyor. Oradan tüm tüketiciler yararlanıyor. Elektriği ortaklarımıza satmıyoruz.
Kooperatif nasıl yönetiliyor?
Kooperatif ücret almayan ve gönüllü olarak çalışan 5 yönetici tarafından yönetiliyor.
Size göre bir kooperatifin gelişmesindeki başarı faktörleri nelerdir?
Teknik, finansal, hukuki, iletişim ve benzeri farklı yetkinliklere sahip güçlü bir ekibe sahip olmak.
Sizce kooperatifçiliğin gelişmesinin önündeki engeller nelerdir?
Belçika’da kooperatiflerin gelişmesinin önünde hiçbir engel bulunmamaktadır. Allons en Vent, 2001 yılında Wallonie’de (Belçika’nın güney kısmı) kurulan ilk kooperatiflerden biriydi ve bugün bu bölgede 20’den fazla kooperatif bulunmaktadır. Sözkonusu kooperatifler ile ilgili bilgiye bu bağlantıdan erişebilirsiniz: https://www.rescoop-wallonie.be/
Kooperatifiniz için gelecek planlarınız nelerdir?
Mevcut durumda sadece rüzgâr türbininden elektrik üretiyoruz Gelecekte yenilenebilir enerjinin diğer projelerine de yatırım yapmak istiyoruz.
Yenilenebilir enerji kooperatifi kurmak isteyenlere önerileriniz nelerdir?
Teknik, finansal, hukuki, iletişim ve benzeri alanlarda üst düzey yetkinliklere sahip güçlü bir ekip ile yola çıkmak.
Son olarak okuyucularımıza iletmek istediğiniz mesajlarınız var mı?
Yüzlerce kişinin katılacağı küçük fonların birleşimi ile büyük işler başarabilirsiniz.
Not 1: Öne çıkan görsel, Allons En Vent Facebook sayfası
