“Asıl amacımız, … üyelerimizi mutlu ve gururlu kılmaktır.”
Som Energia, İspanya’nın elektrik enerjisi üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmasına destek olmak için kurulmuş, İspanya’nın ve Avrupa’nın önemli yenilenebilir enerji kooperatiflerinden bir tanesidir. Sosyal Ekonomi Blogu için hazırladığım sorularımın e-posta ile yanıtlanmasına, Som Energia yetkililerinden, Francesc Casadellà aracılık etti. Deneyimlerini, yenilenebilir enerji kooperatifleri alanında başlangıç aşamasında bulunan Türkiye’deki okurlar ile paylaştıkları için katkısı olan herkese teşekkür ederim.
Kooperatifiniz ne zaman kuruldu ve kurucular nasıl bir araya geldi?
Som Energia, Aralık 2010’da kuruldu. Asıl fikir, Girona’da bıçaklanan Hollandalı Profesör Gijsbert Huijink’in, Katalonya’da ve İspanya’da faaliyet gösteren kâr amacı gütmeyen bir yeşil enerji kooperatifi olmadığını fark ettiğinde ve öğrencilerine bir tane başlatmalarını önerdiğinde ortaya çıktı. O zamanlar, benzer projeler diğer Avrupa ülkelerinde -Ecopower (Belçika), Enercoop (Fransa) veya Greenpeace Enerji (Almanya) gibi- zaten uygulanmaktaydı. Ardından, ilgilenebileceğini düşündüğü diğer bazı insanlarla temasa geçti ve yeşil enerji topluluğu oluşturma fikrinde yer almalarını önerdi. Kısa süre sonra bir çalışma grubu kuruldu.
“Reklamcılığa hiçbir zaman tek bir euro yatırmadık”
Kooperatifi kurmanızın ardındaki amaç neydi?
Yeşil enerji üretebilen, ticarileştirebilen, aynı zamanda kirletici enerji sistemlerinden ve nükleer enerji modelinden yeşil ve yenilenebilir enerjiye geçişe katkıda bulunan yerel kâr amacı gütmeyen bir enerji kooperatifini başlatmaktı.
Kooperatifinizin ilk üye sayısı ve mevcut üye sayısı nedir? Üye sayınızı artırmak için neler yapıyorsunuz?
Som Energia, 2010 yılında 350 üye ve 3 çalışan ile kuruldu. Sekiz yıl sonra neredeyse 55.000 üyemiz, 90.000 elektrik sözleşmesi ve 70 kişinin oluşturduğu bir kadro var. Asıl amacımız, kooperatifimizin üye sayısını arttırmak değil, iyi bir iş yapmak ve üyelerimizi mutlu ve gururlu kılmaktır. Reklamcılığa hiçbir zaman tek bir euro yatırmadık, büyümemiz üyelerimizin ve yerel gönüllü grupların hakkımızdaki olumlu düşüncelerini diğer kişilere yansıtmalarına dayanmaktadır. Her hafta 150 yeni üye ve 300 yeni elektrik sözleşmesi yapıyoruz (her üye 5 arkadaşını üye olmadan elektrik sözleşmesi yapmaya davet edebilir).
Üye profilinizden bahseder misiniz (Tüm üyeleriniz aynı yerde oturuyorlar mı? Aynı elektrik tüketicileri ?, vb.)?
Üyelerimizin çoğu konut tüketicisidir, ancak aynı zamanda birçok şirket, kent konseyi, diğer kooperatifler ve siyasi partiler de vardır. Her birinin ihtiyacına bağlı olarak farklı tarifeler sunuyoruz.
“REScoop üyesiyiz.”
Kooperatifinizin diğer ülkelerden üyeleri var mı?
Sadece İspanya elektrik piyasasında faaliyet göstermemize izin veriliyor, bu nedenle tüm elektrik sözleşmelerimiz İspanya sınırları içerisindedir. İspanya’da bir yerde yaşayan (veya kendi evi) olan diğer ülkelerden Som Energia üyeleri var. Bu arada, biz REScoop üyesiyiz, 1.000.000 üyeye güç veren 1.000’den fazla Yeşil Elektrik Kooperatifi ile bir Avrupa Federasyonuyuz.
Kooperatifinize finansman nasıl bulundu? Kooperatifin kuruluşuyla ilgili olarak hükümetten veya başka bir kuruluştan destek aldınız mı?
Her kişi kooperatif üyesi olmak için 100 € yatırım yapmak zorundadır. Kooperatiften ayrılmanız durumunda geri ödeme alırsınız. Bu sosyal sermaye başlangıçta yardımcı oldu. Yeni projelerimiz için sadece üyelerimizden kaynak sağlıyoruz, bu yüzden bankalardan ve devletten sermayeye ihtiyacımız yok.
Elektrik üretimi: 11.862.500 kWh/year
Kooperatifin toplam kurulu gücü ve yıllık elektrik üretimi (kWh) nedir? Hangi tür enerji üretimine sahipsiniz?
11.862.500 kWh/yıl üretiyoruz. Bu, üyelerimizin toplam tüketiminin %10’undan az, bu nedenle yeşil elektriğin % 90’ını yerel üreticilerden satın almak zorundayız. Amacımız üyelerimizin %100’üne kendi ürettiğimiz elektriği sağlamaktır. Güneş, hidroelektrik, biyogaz kaynaklarını kullanan enerji sistemlerine sahibiz. Rüzgâr enerjisini kullanan enerji sistemlerine sahip olmak için de çalışıyoruz.
Enerji üretim projelerimize bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Elektriği sadece üyelerinize mi satıyorsunuz?
Hayır, üyeler sınırlı sayıda insanı Som Energia tüketicisi olmaya davet edebilirler. Yaklaşık 55.000 üyemiz var, fakat yaklaşık 90.000 elektrik sözleşmesiyle çalışıyoruz.
“Bankalardan ve devletten sermayeye ihtiyacımız yok.”
Kooperatifiniz nasıl yönetilir?
Tüm üyelerin katılmaya teşvik edildiği yıllık Genel Kurul vardır. Genel Kurul’da en önemli ve stratejik kararlar demokratik olarak alınır (bir üye, bir oy). Bu kooperatifin en üst düzey yönetim organıdır. Genel Kurul 9 kişiden oluşan Yönetim Kurulu’nu seçer. Yönetim Kurulu, Genel Kurul’da alınan kararları yerine getirir ve kooperatifin doğru çalışmasını sağlar. Yönetim Kurulu üyelerinin çalışması tamamen gönüllüdür, kazanç söz konusu değildir.
Bunun dışında kooperatifin günlük işlerde çalışan 70 kişiden oluşan personel vardır. Personel kendi kendini organize eden farklı ekiplere ayrılmıştır. Personel aynı zamanda genel koordinasyondan sorumlu 4 kişiden oluşan bir yönetim ekibine sahiptir.
Son olarak, gönüllüler tarafından oluşturulan yerel gruplar kendi bölgelerinde mesajı yaymakta ve bazı etkinlikler yapmaktadırlar.
Daha fazla bilgi ve fotoğraflara bu bağlantıdan ulaşılabilir.
“8 ayda yeşil enerji sağlamaya başlanması”
Size göre, kooperatifi geliştirmek için gereken başarı faktörleri nelerdir?
Başlangıçta söz verdiğimiz şeyi yapmak için:
- 8 ayda yeşil enerji sağlamaya başlanması
- 10 ay içinde yeni üretim projelerine yatırım yapılmaya başlanması
- Gerçek misyon ve vizyon ile insanları birbirine bağlı kalmaya ve çalışmaya teşvik eden değerlere sahip olmak.
Size göre kooperatifin gelişmesinin önündeki engeller nelerdir?
- Büyük bir oligopol olan İspanya enerji piyasasının karmaşıklığı ve engelleri
- Hükümetin engelleri ve yenilenebilir enerjiye karşı bürokratik yasaların karmaşıklığı
- Kooperatif büyüdükçe, karar verme süreçleriyle ilgili karmaşıklıklar
Kooperatifinizin başarısında en büyük rollerin hangileri olduğunu düşünüyorsunuz?
- “Gri” elektrikle aynı fiyata %100 Yeşil Enerji
- İspanya oligopolcü enerji piyasası
- Mükemmel müşteri desteği
- Kâr amacı gütmeyen kooperatif
- İnovasyon
“Basitçe başlayın !”
Kooperatifiniz için gelecek planlarınız nelerdir?
Vatandaşlara güç veren, katılım ve şeffaflık modeline dayanan %100 yenilenebilir İspanyol enerji modelini oluşturmaya devam etmek.
Ayrıca, 2017-2020 yılları için son genel kurulda onaylanmış stratejik planımıza bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Planda 6 büyük eylem çizgisi var:
- Eğitim ve yaygınlaştırma
- Enerji yoksulluğu
- Enerji üretimi
- Öz tüketim (güneş)
- Tasarruf ve enerji verimliliği
- Ticarileştirme
Yenilenebilir enerji kooperatifleri kurmaya başlayan kişilere önerileriniz nelerdir?
Basitçe başlayın!
Son olarak, iletmek istediğiniz mesajlarınız var mıdır?
Modelimizin başka yerlerde kolayca tekrar edilemeyeceğinin (benzerinin yapılamayacağının) farkındayız. Kooperatifçiliği başarıyla yapmanın birçok yolu vardır. Ancak kendi kooperatifini kurmak isteyen herkese tavsiyem basitçe başlamaktır. ister bir enerji verimliliği projesi, ister yerel üretim, biyokütle veya güneş enerjisi olsun; kendi odak noktanızı bulun. Bankaların şu anda tarihsel olarak bakıldığında çok düşük faiz oranları ödediğini ve birçok kişinin bankacılık sistemine olan güvenini kaybettiğini, ancak tasarruflarını anlamlı projelere yatırmak ve faaliyete geçirmek istediklerini unutmayın.
