Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi (EESC), sosyal ekonominin finansmanı ile ilgili önemli bir mütalaa yayınladı. Mütalaada sosyal ekonomiyi yatırımcılar için daha cezbedici kılmanın yollarına da değiniliyor.
EESC tarafından kabul edilen ve aynı zamanda özel finansmanı teşvik etmenin bir yolu olarak finansal eğitim çağrısında bulunan bir rapora göre, sosyal ekonominin kamu programları tarafından sağlanan teşvikin ötesinde büyümeye devam etmesi için yeni finansal araçlara ihtiyaç duyulmaktadır.
Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesinin (EESC), Ocak ayındaki genel kurul toplantısında kabul edilen bir mütalaa, sosyal etkiyi yatırımcılar için kabul edilebilir getiriler ve sosyal girişimler için adil risklerle dengeleyen özel finansal araçların olması durumunda sosyal ekonominin uygun yatırımları çekebileceğini söylüyor.
Avrupa Birliğinin dönem başkanlığını üstlendiği süre boyunca sosyal ekonomiyi odak noktası yapacak Fransa cumhurbaşkanlığı tarafından talep edilen mütalaa, bu tür finansal araçların oluşturulmasına yönelik kriterleri ortaya koyuyor.
Sosyal girişimciler, pay fonları ve diğer finansal araçlardansa krediler gibi geleneksel finansman arayışına girme eğilimindedir. Yanlış anlaşılmalar ve belirsiz değerlendirme ölçütleri nedeniyle yatırımcılar sektöre güven duymuyor.
Mütalaanın raportörü Guiseppe Guerini, şunları söyledi: “Özel yatırım dünyası ile sosyal ekonomi dünyası arasında bağlantı kurulması gerçek bir ihtiyaç. Finansal operatörlerin, sırf diğer işletme türlerini değerlendirmek için yaygın olarak kullanılan araçları kullanmaları dolayısıyla, sosyal ekonomi kuruluşlarını sıklıkla yüksek riskli olarak değerlendirdiklerine inanıyoruz. Bu, sosyal ekonominin daha spesifik boyutlarını azımsama eğiliminde olan yanlış bir sınıflandırmaya yol açıyor.”
EESC’nin bakış açısından, sosyal etki yatırımları aşağıdaki ölçütleri karşılamalıdır:
- Olumlu sosyal etki yaratma konusunda açık bir hedefe sahip olma;
- Açıkça sosyal ekonomi girişimler olarak tanımlanan girişimleri destekleme;
- Piyasa ortalamalarından aşağıda olsa bile adil, sürdürülebilir ve şeffaf ekonomik getirilere dayanan beklenti seviyeleri belirleme;
- Varlıkların bir kısmını sosyal hedeflere yönelik diğer yatırımlara tahsis etmek;
- Ölçülebilir bir etkiye ve yatırım hedefleri için yeterli bilgiye sahip olma;
- Yatırım yaptıkları girişimin değer ve ilkeleriyle tutarlı olma.
Karşılıklı anlayış
Sağlıklı bir sosyal ekonomi eşitsizliği azaltır, sosyal kaynaşmayı destekler ve çevreyi korur. AB, bu sektörü sanayi stratejisindeki 14 kilit ekosistemden biri olarak tanımladı. Yine de, AB desteğine rağmen, Avrupa’nın 2,8 milyon sosyal kuruluşu, genellikle hizmetlerini genişletecek sermayeden yoksun.
Sosyal girişimlere tahsis edilen finansal araçlar, son on yılda dikkate değer ölçüde gelişti ama hâlâ eksikler var.
Sağlam karşılıklı bilgi, yatırım açığını kapamak için son derece önemli. Mütalaanın eş raportörü Marie-Pierre le Breton, “sosyal girişimlerin gerçeklerini anlamaları ve sosyal girişimlerin de finans dünyasını ve finansal araçları anlamalarına yardımcı olmak için finansal aktörlerin daha çok desteklenmesi gerektiğini” vurguladı.
Dahası, yatırım açığını kapamak için eğitim şart ve mevcut iyi uygulamalar daha fazla bilgi sağlayabilir. Örneğin, Finlandiya’nın Etki Yatırımı Uzmanlık Merkezi, sosyal etkisi olan yatırımlar yapmaya niyetlenenlerin yeteneklerini geliştirmek için teknik ve profesyonel destek sağlıyor.
Başka uygulamalar da yatırımcı güveni oluşturuyorlar. Bunlar, ödemelerin beklenen sonuçlara ulaşmaya bağlı olduğu, hükümetle üzerinde anlaşmaya varılan sosyal politikalar için kaynakları seferber etmeye istekli özel yatırımcıları kapsayan Fransa’daki “sonuca göre öde” yatırım modellerini içeriyor. Fakat işletmenin etkisini değerlendirmek için AB çapında geçerli göstergeler oluşturulmalı. Bunlar yaratılan işler gibi nesnel göstergeler veya topluluk iyi oluşu gibi öznel göstergeler olabilir.
Daha fazla bilgi
- Avrupa Sanayi Stratejisi (European Industrial Strategy)
- AB İstihdam ve Sosyal Yenilik Programı (EU Programme for Employment and Social Innovation – EaSI)
- AB Yatırım Fonu (InvestEU Fund)
Not 1: European Economic and Social Committee sitesinde 26 Ocak 2022 tarihinde yayımlanan “Social economy in Europe: adapt investments to drive more funding, says the EESC” başlıklı yazıdan Murat Soysaraç tarafından çevrilmiştir. Erişim
Not 2: Öne çıkan görsel, Pixabay
