Her şey yalnızca 15 kadın ile başlamış. Sivasubramaniam Nandini, savaştan sonra Sri Lanka’nın kuzeyinde Mullaitivu’da bulunan köyüne (Puthukkudiyiruppu) geri döndüğünü ancak evinin savaş nedeniyle yaşanılmaz halde ve terk edilmiş olduğunu hatırlıyor. Vahşi filler, ailesinin bir zamanlar yetiştirdiği hindistan cevizi tarlalarını mahvetmiş. Nandini, “Büyük beklentilerle gelmiştik, ancak her şey altüst oldu” diyor.
Puthukkudiyiruppu’da kendini geçim mücadelesi içinde bulan tek kişi o değildi. Sivakumar Mala da aynı durumdaydı. Mala, “Bizim durumumuzu diğerlerinden farklı kılan, hepimizin tek başına kalmış kadınlar olmamızdı” diyor. Çatışmadan kurtulan kadınlar yeni hayatlar inşa etmek için mücadele etti. Yeniden ayağa kalkmak için bazı fonlar sağlanmış olsa da, bu fonlar yeterli değildi.
Mala, “Paraya ihtiyacımız vardı, ancak ne kimse bize kredi vermeye ne de bizler kredi almaya istekliydik” diyor. 15 kadından oluşan bu grup için çözüm kendi ağlarını oluşturmaktı. İçlerinden birinin ailesinde bir hasta olsaydı veya evinin onarıma ihtiyacı olsaydı, bir diğeri yardım için para toplayabilirdi. Bu fikir Puthukkudiyiruppu Kadın Girişimciler Kooperatifi Ortaklığı’nın (PTK kooperatifi) kuruluşunun başlangıcıydı.
Bugün, Nandini kooperatifin başkanı ve Mala da sekreteri. Uluslararası Çalışma Örgütü onlarla yakından çalıştı. Önce grup sayısını 80 kişiye çıkarttılar sonra da onların başka bir sosyal girişimle ilişki kurmasına yardımcı oldular. Ardından, 2016 yılında ILO’nun ‘Ekonomik Kalkınma Yoluyla Yerel Güçlendirme’ (LEED) programı altında kooperatif olarak kaydedildiler. Kooperatif yönetimi ve kapasite geliştirme için İstihdam Üretimi ve Sri Lanka’da Uzlaşmaya Doğru Geçim Kaynakları (EGLR) projesi ile de fon sağladılar.
Bölgedeki tek kadın kooperatifi olarak başlayan bu hareket, daha fazla kadına ulaşmalarını sağladı. Şimdi 500’e yakın üye ile yeni ve daha iddialı bir süreçlere hazırlanıyorlar.
Kooperatifler Ada Gelirini Arttırmaya Yardımcı Oluyor
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) aracılığıyla Birleşmiş Milletler Barış İnşa Fonu (UNPBF) tarafından fonlanan ve Dünya Gıda Programı (WFP) ve PTK Kadın Kooperatifi’nin uygulama ortakları oldukları 2 milyon dolarlık bir bütçeye sahip yeni bir proje EMPOWER projesi olarak adlandırılmaktadır. Proje Haziran 2019’da sonra erecek.
ILO’nun Sri Lanka ve Maldivler Ülke Direktörü Simrin Singh, kuruluşun kuzey Sri Lanka’daki 38 kooperatifi desteklediğini belirterek, “LEED ve EGLR projeleri konusundaki tecrübemiz sayesinde kooperatif modeli işliyor. Çalışmamızın bir sonucu olarak, bu kooperatiflerde çiftçilerin ve balıkçıların gelirlerinin son altı yılda iki katına çıktığını gördük. Bu yüzden kooperatiflerin burada dönüştürücü olabileceğini biliyoruz ” dedi.
Kadınları Güçlendirmek Topluma Fayda Sağlar
Özellikle projeden faydalanan kadınların, genellikle erkeklerin çalıştığı işlerde çalışmalarını ve yönetimlerde pozisyon almalarını sağlayarak, kadınların geleneksel toplumsal cinsiyet rollerini aşmaları teşvik ediliyor. Topluluğun en genç üyesi 29 yaşındaki Annadasan Pushparaji, “Toplulukta karar alma sürecine katılma kabiliyetimiz arttı ve birçok platformda daha fazla liderlik rolü üstlenebiliyoruz” diyor.
Kadınlar çatışma ve savaş ortamında dul ve savunmasız kalıyorlar. Aynı zamanda aşırı zayıf ve gıda güvenliğinden uzak oldukları için önemli sağlık sorunlarıyla da karşı karşıya kalıyorlar. Bu bağlamda kooperatifin bir parçası olmak, bu kadınlar için dönüşüm yaratabilir.
Not 1: ILO internet sayfasında 22 Mart 2018 tarihinde yayımlanan yazıdan Yağmur Kara tarafından kısaltılarak çevrilmiştir. Erişim
Not 2: Öne çıkan görsel, Dinuka Gunawardana — Pexels
