Topluluk yaşamında etrafımızdakilere yardımcı olmak için gönüllü çalışmanın payı büyük. Gönüllülük ve gönüllü çalışmanın sadece çevremizdekiler değil kendimiz için de faydalı olduğunu ortaya koyan bu çevirimizden keyif almanızı diliyorum.
Bugün, What Works Centre for Wellbeing, Spirit of 2012 (2012 Ruhu) ile ortaklaşa bir değerlendirme yazısı yayımlıyor: Gönüllü iyi oluşu: İşleyen ne ve faydalanan kim? Bu değerlendirme için, Gönüllü Araştırma Enstitüsündeki ekibimiz 17.000’den fazla yayımlanmış raporu inceleyip Birleşik Krallık’tan ve yurtdışından gelen 158 araştırmadan elde edilen kanıtlara baktı.
Gönüllülüğün, gönüllülerin iyi oluşu için faydalı olabileceği ve gönüllülüğün en çok, düşük düzeyde iyi oluşu deneyimleyip iyi oluşa en çok ihtiyaç duyan kişiler için faydalı olduğuna dair kanıtlar zaten açık ve çok güçlü.
Bugün yayımlanan değerlendirme, ayrıca yüksek iyi oluş düzeyinin gönüllülük için iyi olduğunu söylüyor – ve mutlu insanlar, topluluklarına dâhil olmaya çok daha yatkınlar.
İyi oluş, iyi hissetmeye ihtiyaçları olduğunda gönüllüleri iyi hissettirerek bir ‘verimli döngü’ yaratabilir. Ve daha iyi hissetmek gönüllüleri gönüllülüklerini artırmaya teşvik edip daha büyük bir saadet sağlayabilir. Dahası, gönüllülüğümüz ve artan iyi oluşumuz topluluğumuzdaki iyileşmelerin önünü açabilir.
Gene de, gönüllülüğün faydaları toplumda eşit ölçüde deneyimlenmiyor.
Önemli bulgular
Fark
Yaşlılar, düşük gelirliler veya işsizler, uzun süren sağlık sorunlarıyla yaşayanlar ve zaten düşük iyi oluş düzeyindeki kişiler diğer gruplara kıyasla gönüllülükten daha çok faydalanabilir.
∞ Eğer iyi oluş düzeyimiz düşükse gönüllülük bunu iyileştirebilir. Bu, verimli döngünün en alt noktasındakileri destekliyor.
Kapsayıcılık
Ne yazık ki, gönüllülükten en çok faydalanacak gruplar gönüllü olamayabilir. Onları gönüllülüğe sokacak sosyal bağlantılardan yoksun olabilirler; ya da gönüllü olmak için seyahat edecek olanakları veya gönüllülük ‘fırsatlarının’ karşılayamayacağı ihtiyaçları olabilir.
∞ Sürdürülebilir, uzun dönemli iyi oluş etkileri yaratmak için her çeşitten geçmişe ve ilave giriş ihtiyaçlarına sahip kişilerin bir kereden çok gönüllü olabilmesi lazım. Bu, verimli döngüyü başlatıp devam ettirir.
Deneyim
Kanıtlar ikna edici. Eğer bir gönüllülük fırsatı anlamlı bir şey başarmazsa veya gönüllülere gereğinden fazla yük bindirirse iyi oluş etkisi olmaz. Hatta iyi oluş üstünde olumsuz etkileri olabilir.
∞ Gönüllülük deneyimimiz olumlu – ve amaçlı – olmalı. Bu, verimli döngüye katkı sağlar.
Katılımla açılan yollar
Bir kerelik veya seyrek yapılan gönüllülüğün, iyi oluşa düzenli ve sık yapılan gönüllülükten daha az olumlu etkisi vardır. Ayrıca biliyoruz ki, bireylerin yaşamlarında daha yoğun şekilde gönüllülük yaptıkları ve hiç gönüllü çalışma yapmadıkları dönemler var.
Geçiş süreçleri ve bunalımlar
Yine biliyoruz ki gönüllülük geçiş süreçlerinde veya yaşamın bunalımlı dönemlerinde sizin için faydalı olabilir; emeklilik veya bir yakını yitirme gibi, gönüllülüğün yeni bir amaç, kimlik ve aidiyet sağlayabileceği durumlarda.
∞ O ‘katılımla açılan yollarda’, gönüllülük tekrar başladığında verimli döngü kaldığı yerden devam edebilir.
İyi oluş ve gönüllülük arasındaki bağ döngüsel ve karşılıklı
İncelediğimiz araştırmalardan bazıları mutlu ve sağlıklı insanların her şeyden önce gönüllü olarak çalışmalarının çok daha olası olduğunu ve iyi oluşlarındaki farkı yaratanın bu olduğunu savunuyor.
Bu bulgu, eğer doğruluğu kanıtlanırsa, verimli döngü fikriyle çelişmiyor; onu güçlendirebilir bile. Gönüllü çalışma toplulukların iyi oluş döngüsüne uyuyor. Ya gönüllülük gönüllülerin iyi oluşunu artırdığı için ya da insanlar kendilerini daha iyi hissettiklerinde dâhil olma olasılıkları daha yüksek olduğu için.
Bu Covid-19 bağlamında ne anlama geliyor
Bu zorlayıcı zamanlarda gönüllülük hem kolay hem de zor.
Bu kadar yüksek ihtiyaç ve değişen koşullar karşısında gönüllü çalışmaları örgütleyenler, gönüllülerin iyi oluşunu artıracak zenginleştirici fırsatları yaratmakta zorlanabilirler.
Öte yandan hiç kimse beklemek ya da izin istemek zorunda değil. İnsanların örgütlenmeden, nasıl gönüllü olduklarını ve toplulukların ortaklaşa yardım ve destek için nasıl bir araya geldiğini gördük.
Burada, yani tüm gönüllülükte, gönüllü çalışmanın gönüllülerin iyi oluşunu güçlendireceğinin hiçbir güvencesi yok. Ama – özellikle özenle yapılırsa – gönüllülerin bir fark yarattıklarını görmeleri çok olası.
Doğrusu istenirse, verimli döngülerin en az beklediğimiz yerlerden çıktığına şahit olabiliriz. Enstitü ve kişisel olarak benim için, gelecek araştırmamızda insanların başkaları tarafından örgütlenmeden nasıl gönüllü olduklarına odaklanmak iyi bir fikir olabilir.
Not 1: Dr. Jurgen Grotz’un 20 Kasım 2020 tarihinde What Works Wellbeing blogunda yayımlanan yazısından Barış Soysaraç tarafından çevrilmiştir. Erişim
Not 2: Öne çıkan görsel, Rodolfo Quirós — Pexels
