Koreli BB kooperatifi, 2016 yılında kurulmuş olsa da 20 yıllık bir geçmişe sahip. Kooperatifin öyküsü, 2003 yılında, evlenmemeyi seçmiş kadınların aynı ya da komşu binalardaki dairelerde ayrı ayrı fakat birlikte yaşadıkları bir topluluk kurmalarıyla başlamış. Topluluk daha sonra, bekâr kadınlara birbirleriyle iletişim kurabilecekleri bir alan yaratmaya karar verip BB Kooperatifini kurmuş. Kooperatif bugünlerde, üyelerinin yaşlılık dönemlerinde de birlikte yaşamasını sağlamanın yollarını arıyor. Kore’deki toplumsal normları kabul etmek yerine kendi olarak yaşamayı seçen kadınların kooperatif deneyimi feminist bakış açısıyla irdelenmeye değer. Ama aynı zamanda kooperatiflerin farklı ihtiyaçlara cevap vermekte ne denli usta olduğunun da bir kanıtı olarak da görülebilir.
2003’te altı kadının küçük bir grup olarak bir araya gelmelerinin ve birlikte okuyup, birlikte seyahate çıkıp sonra da bir arada yaşamaya başlamalarının üstünden 20 yıl geçti. O sıralarda Kore toplumunda evlilik çok yaygın olduğundan ‘bihon’ — bekâr kalmayı tercih eden kişi — sözcüğü henüz kullanılmıyordu. Fakat bu altı kişi kendilerine sadık kalarak yaşamayı seçtiklerinden evli olmayan kadın kimliğini paylaştılar.
Grup üyeleri bekârlık, bağımsızlık ve kadınlar gibi konuları incelemek üzere ayda bir buluşurken, 2006’dan itibaren mahalledeki apartmanlarda birer birer toplanmaya başladılar. Ve nihayetinde bekâr kadınlar için bir birlikte yaşama topluluğu kurdular. ‘Bibi’ ismi, bekârlar hareketi için kullanılan Korece kelimenin kısaltmasından geliyor.
Bibi’dekiler, yaşam tarzları hakkındaki meraklı sorgular karşısında bekâr kadınlara birbirleriyle iletişim kurabilecekleri bir alan yaratmaya karar verip, 2016’da bir kooperatif kurdular. O esnada 11 üye toplanmıştı ve şu anda aidat ödeyen 50 ila 60 arası üye var. Eskiden birlikte yaşadıkları apartmanda şimdi 20 ila 30 bekâr kadın tek kişilik hanehalkı olarak birlikte ve bağımsız yaşıyor.

Bununla birlikte acı gerçek, toplumun heteroseksüel evliliğe ve akrabalığa ‘normal ilişkiler’ olarak bakması ve dolayısıyla sadece bu ‘normalliği’ karşılayan kişilerin sosyal yardımlara ve sistemlere uygun görülmesi. Bu ‘normallikten’ dışlananlar sistemin dışında kendi çabalarıyla hayatlarının sorumluluğunu üstlenmek zorundaydılar.
“Üyelerden birinin ameliyat olması gerektiğinde, akraba olmadığımız için onay formunu imzalayamamıştık. Acil bir durumda, yaşam topluluğunun üyeleri vasilik haklarını kullanamıyorlar.” (Kim Ran-i, üye)
Kim ayrıca Sağlıklı Aileler İçin 4. Temel Plana (2021~ 2025) uygun olarak yasaların ve sistemlerin iyileştirilmesinde tıbbi bakım ve barınma konularının dikkate alınmasıyla birlikte, hükümetin yaşam topluluğu üyelerinin haklarını güvence altına alacak önlemler almasının istendiğini sözlerine ekledi.
Kooperatifin üyeleri, 20 yıl birlikte yaşadıktan sonra özel bakıma ihtiyaç duyacakları yaşlılık dönemine hazırlanıyorlar. Kooperatif, yerel Sosyal İnovasyon Merkezi’nin 2020 toplumsal cinsiyet eşitliği topluluk destek projesi olarak, ‘yaşlı kadınlar topluluk konutları buluşmaları’ düzenliyor.
Buluşmalara katılanlar, yaşlılıkta bile nasıl Bibi’nin kadın üyeleri gibi yaşanabileceğini, bekâr kadın kimliği yerine yaşlı kimliğiyle nasıl birbirlerine bağlılıklarını koruyabileceklerini ve birbirlerini gözetmeye devam edebileceklerini feminist bakış açısından düşünüyorlar ve tartışıyorlar.

2019’da üyeler, nasıl birlikte yaşanacağını öğrenmek için; Londra’daki (İngiltere) ‘New Ground’ ve Paris’teki (Fransa) ‘Baba Yaga Evi’ gibi yaşlı kadınlar tarafından kurulan sosyal konutları ziyaret ettiler. Bibi’nin bundan sonraki hedefi, yaşlı bireylerin bir sosyal yardım nesnesi olarak değil de bağımsız birer insan olarak yaşayabileceği bir topluluk konutu kurmak.
Not 1: SAPENet internet sitesinde yayımlanan yazıdan Barış Soysaraç tarafından çevrilmiştir. Erişim
Not 2: Öne çıkan görsel, Lee Ah-reum (https://www.khan.co.kr/national/national-general/article/202003051655001)