İspanya’da Bask bölgesinin kooperatifçilik deneyimleri yelpazesinde, artık yenilenebilir enerji kooperatifleri de var. Onlardan biri olan ve 2012 yılında 30 ortak ile kurulan GoiEner bugün 18.750 üyesine elektrik satıyor. Kooperatif hakkındaki sorularımı yanıtlayan Erika Martínez Lizarraga’ya teşekkür ediyorum.
Kooperatifiniz ne zaman kuruldu ve kurucuları nasıl bir araya geldi?
GoiEner gönüllüler tarafından 2011 yılında kuruldu. 2012 yılında yenilenebilir enerji ticaretine başladık. Kurucuların hepsinin sektörle bağlantıları vardı: Ya işleri, ya yenilenebilir enerji lehine veya nükleer enerjiye karşı toplumsal hareketlerdeki aktivistlikleri, ya başka enerji kooperatiflerine ortak olmaları ya da enerji sektörüne uygulanan kooperatif modelinin güçlü kooperatif kökleri olan bir bölgede ilginç bir fikir olması nedeniyle. Başlangıçta kişisel temaslar ve daha sonra bilgilendirme toplantıları yoluyla grup oluşturuldu ve gönüllü sayısı arttı.
Kooperatifin kurulmasının ardındaki amaç neydi?
GoiEner, katılımcı bir model aracılığıyla yenilenebilir enerjilere dayalı adil ve demokratik bir enerji dönüşümünü teşvik etmek amacıyla kuruldu. Enerjinin sorumlu kullanımı konusunda toplumu sürekli eğitmeye ve bilgilendirmeye çalışıyoruz. Bu, elbette insanları tüketimi azaltmaları için eğitmek anlamına geliyor.
Kooperatifinizin başlangıçtaki ortak sayısı ve mevcut ortak sayısı nedir? Ortak sayınızı arttırmak için ne yapıyorsunuz?
Başlangıçtaki ortak sayımız 30’du. Şu anda satış yaptığımız 18.500’den fazla üyemiz ve ortak üretim projelerine yatırım yaptığımız 1.500’den fazla kooperatif ortağımız var.
Büyümemizin çoğunu, ortaklarımızın çevrelerindeki kişileri projeye katılmaya teşvik eden kişiler olmasına borçluyuz. Bu nedenle, iç iletişime ve şeffaflığa büyük özen gösteriyoruz. Ayrıca, benzer kuruluşlarla ağ oluşturma konusunda çalışıyoruz, reklam kampanyaları yürütmeye başladık.
Ortaklarınızın profilinden bahseder misiniz?
Ortaklarımızın büyük çoğunluğu Bask Bölgesi ve Navarre’den. Ortaklarımız; 35 ila 60 yaş aralığında, yenilenebilir enerjileri desteklemek isteyen, Bask dilinin kullanımını savunan, yerel projeleri destekleyen ve güvenebilecekleri bir tedarikçi arayan kişilerden oluşuyor. Kadın ve erkek sayısı açısından oldukça eşit bir dağılım var.
Kooperatifinizin başka ülkelerden ortakları var mı?
Yok ya da çok az kaldı. Fransa’nın güneyindeki bir kooperatifle çok yakın bir ilişkimiz var ve Avrupa’daki yenilenebilir enerji kooperatifleri federasyonu REScoop’a katıldık.
Kooperatife finansman nasıl bulundu? Kooperatifin kuruluşu ile ilgili olarak devletten veya başka bir kuruluştan destek aldınız mı?
Kooperatif üretime başlamak için herhangi bir hibe veya sübvansiyon almadı. Mevcut yönetici yerel bir kalkınma ajansından ödül kazandığı için bir ofisimiz oldu. Ayrıca destekleyici ortaklar ve kurucular da katkıda bulundu ve ilk çalışmalar gönüllüler tarafından yürütüldü.
Kooperatifin toplam kurulu gücü ve yıllık elektrik üretimi (kWh) nedir? Elektrik üretiminde hangi tür kaynakları kullanıyorsunuz?
Bu konuda tüm bilgilere aşağıdaki bağlantı adresinden erişebilirsiniz.
Elektriği sadece ortaklarınıza mı satıyorsunuz?
Amaç bu zaten. Her ortak sınırlı sayıda sözleşmeyi imzalayabilir. Bununla birlikte tüketimini GoiEner’den yapan herkesin ortak olmasını sağlamaya çalışıyoruz.
Kooperatif nasıl yönetiliyor?
Ortak bir yönetim ekibiyle çalışıyoruz: Ekip, bir yöneticiden ve operasyonel ekiplerin her birinin koordinatörlerinden oluşuyor. Bu pozisyonlar dönüşümlü. Kooperatif olarak en önemli kararlar genel kurul tarafından alınıyor ve yıl boyunca konular üzerinde mümkün olduğunca katılımcı bir şekilde çalışmaya gayret ediyoruz.
Size göre bir kooperatifi geliştirmek için başarı faktörleri nelerdir?
Öncelikle, yüksek düzeyde katılımcı bir çekirdek gruba sahip olmak önemlidir. Sonra, kooperatif değerlerini her yeni ortağa nasıl aktaracağınızı bilmeli ve güven ve topluluk ilişkileri oluşturmak için çalışmalısınız. Bu, özünüzü kaybetmeden büyümenizi sağlayan şeydir (birçok örnekte böyledir).
Eğer hâlihazırda benzer bir proje varsa, onların deneyimlerini öğrenmek ve nasıl işbirliği yapabileceğinizi görmek için iletişime geçmek her zaman ilginçtir. O proje tam olarak sizin geliştirmek istediğiniz model olmayabilir, ancak mutlaka bir şeyler öğrenilebilir.
Sizce kooperatifçiliğin gelişmesinin önündeki engeller nelerdir?
Normalde kooperatif modeli çok iyi bilinmiyor, bence temel sorunlardan biri de bu: İnsanlar genellikle tüm avantajlarını değil, öncelikle üstlenecekleri sorumluluğu düşünüyorlar. Bu da bolca eğitimle aşılması gereken bir direnç.
Kooperatifinizin gelecek planları nelerdir?
Enerji topluluklarının oluşturulmasına yardımcı olmaya ve mevcut olanlara hizmet sağlamaya devam etmek. Önceliklerimizden biri, daha fazla kendi üretim projelerimize sahip olmak. Bu, piyasaya olan bağımlılığımızı azaltmamızı sağlayacak. Ve son olarak, enerji verimliliğine özel önem vererek çeşitlendirme konusunda ilerleme kaydetmek.
Yenilenebilir enerji kooperatifleri kurmaya başlayan kişilere önerileriniz nelerdir?
Adım atın! Bu karmaşık ama çok tatmin edici bir yoldur. Yardım etmeye hazır pek çok deneyimli kooperatif var, bu nedenle yalnız olmayacaksınız. Enerji kooperatifleri, enerji modelini daha yenilenebilir, daha adil ve daha demokratik bir modele dönüştürmenin en iyi yoludur. Aynı zamanda topluluk oluşturmak için de mükemmel bir fırsattır. Biz de uygulanabilir ve gerçek bir alternatif olduğumuzu gösterdik.
Son olarak, iletmek istediğiniz bir mesaj var mı?
Bence işbirliği ruhunu çok iyi özetleyen bir cümle şudur: Hızlı gitmek istiyorsanız, yalnız gidin. Eğer uzağa gitmek istiyorsanız, başkalarıyla gidin. Bırakın onlar nasıl ve nereye varmak istediklerini düşünsünler, eminim ki kooperatif modeli onlara geleceğe yönelik bir proje oluşturmak için faydalı bir araç sağlayacaktır.
