Brezilya’nın en eski enerji kooperatifi olan ve 19 Şubat 1956’da kurulan Certel Yenilenebilir Enerji Kooperatifi, aynı zamanda ortak sayısı bakımından sektördeki en büyük kooperatiftir. Rio Grande do Sul eyaletindeki 48 belediyeden yaklaşık 73.000 ortağı ve 700 çalışanı vardır. Kooperatifin kurulma amacı, Teutônia bölgesinde faaliyet gösteren enerji şirketinin seyrek nüfuslu uzak iç bölgelere enerji götürmekle ilgilenmemesi nedeniyle yeterli elektrik enerjisine sahip olmayan bölgeye hizmet sunmaktı. Zamanla büyüyen kooperatifin ortak sayısı arttı, daha uzak mesafelere elektrik tedarik etmeye başladı.
Bu gönderiyi Instagram’da gör
Certel ve Çevre
Çalışanları, ortakları ve yönetici liderleri için teknik, akademik ve uzmanlık eğitimleri sağlayan kooperatif 1985 yılından bu yana çevre konularına odaklanmaktadır. Certel çok sayıda sürdürülebilirlik projesi için referans noktasıdır (ICA-EU Partnership, 2021). Sera gazı emisyonlarının nötralize edilmesi, yerli türlerin bulunduğu alanların korunması ve geri kazanılması, katı atıkların doğru şekilde toplanması ve yönetilmesi, kooperatifin faaliyet alanındaki okullar ve topluluklarla yürütülen çevre eğitim programları bu projelerden bazılarıdır.
Kooperatif, elektrik projelerinin yanında Özel Doğal Miras Rezervi gibi kalıcı koruma alanlarının kurulmasına da öncülük etmektedir. Örneğin, Certel’in Hidroelektrik Salto Forqueta projesinin çevresinde bulunan, geniş fauna ve flora biyoçeşitliliğiyle eşsiz özellikteki arazi satın alınarak Özel Doğal Miras Rezervi oluşturulmuştur. Bu, kooperatifin yasal bir yükümlülüğünden ziyade Certel’in gönüllü bir girişimidir. Özel Doğal Miras Rezervi resmi olarak 2020 yılında kurulmuştur ve 46 hektarı kapsamaktadır.
Kooperatif, korunan alanları yöneten devlet kurumuna sunulmak üzere bir yönetim planı hazırlamaktadır. Yönetim planı, çevrenin korunması, çevre eğitimi ve bilimsel araştırmaya yönelik eylemlere öncelik veriyor. Özel Doğal Miras Rezervi sahibinin iradesiyle yani herhangi bir arazi kamulaştırması yapılmadan oluşturulan bir koruma kategorisidir. Arazi sahibi böyle bir Özel Doğal Miras Rezervi oluşturmaya karar vererek doğanın korunmasını taahhüt etmiş olur.
Enerji Üretimi
Elektrik enerjisi tedariğinde mükemmelliği hedefleyen Certel, teknolojik gelişmeleri takip etmenin yanı sıra ortaklarını kooperatife yakınlaştırmak için çalışmalar yapmaktadır. Aynı kaynaklara yatırım yaparak çoğaltmayı planlayan kooperatifin Kooperatifin küçük hidroelektrik santralleri ve fotovoltaik tesisleri bulunmaktadır; bu elektrik enerjisi üretim tesisleri aşağıda listelenmiştir.
Salto Forqueta Hidroelektrik Santrali: 6.124 kW kurulu güce sahip Salto Forqueta Hidroelektrik Santrali, São José do Herval ve Putinga belediyeleri arasında yer almaktadır.
Boa Vista Hidroelektrik santrali: Yerel kaynakları geliştirmek ve mevcut yapıların kullanımını teşvik etmek için kooperatif, 2005’te Estrela, Linha Geraldo’da bulunan Boa Vista Hidroelektrik Santralini işletime aldı. Santral 1947 ve 1949 yılları arasında inşa edilen Augustin santralinin güçlendirilmesi ile faaliyete kazandırılmıştır. Certel’in ortalama konut tüketimi göz önüne alındığında 1.300 konuta enerji sağlamaktadır.
Rastro de Auto Hidroelektrik Santrali : Forqueta Nehri üzerinde, Salto Forqueta Hidroelektrik Santrali’nin üzerinde yer alan bu santralin kurulu gücü 7.020 kW’tır.
Cazuza Ferreira Hidroelektrik Santrali : Hidrelétrica Cazuza Ferreira, Certel’in 60. yıldönümünü kutlamak amacıyla 19 Şubat 2016’da açıldı. São Francisco de Paula’nın iç kesimlerinde, Cazuza Ferreira Bölgesi, Rio Lajeado Grande’de bulunan tesis, 9.100 kW kurulu güce sahip olup yaklaşık 30 bin kişi için enerji üretmektedir. Santral, Birleşmiş Milletler tarafından karbon kredilerini dengelemek için Temiz Kalkınma Mekanizması olarak tanınmıştır.
Bom Retiro Hidroelektrik Santrali : Kooperatif Ağustos 2023’te Cruzeiro do Sul ve Bom Retiro do Sul belediyeleri arasında Taquari Nehri üzerinde bulunan Savak Barajını hidroelektrik santraline dönüştüreceğini duyurdu. Santralin 35,18 MW kurulu güç kapasiteyle yaklaşık 100 bin enerji tüketicisine hizmet vermesi bekleniyor.
Fotovoltaik Sistem: Kooperatifin idari merkezinde, 204 m² alanda yer alan tesis, 20,67 kWp güce sahiptir.
Kooperatif Farkı
Brezilya’da devlet, 1950’lerde, kırsal bölgelere ve küçük kasabalara elektrik sağlamakta yetersiz kalıyordu ve Certel bu acil ihtiyacı karşılamak için kuruldu. Kooperatif kuruluşundan önce yeterli elektrik enerjisine erişemeyen Teutônia sakinlerinin ihtiyacını karşılayarak elektrifikasyon sorununa somut bir çözüm olduğunu kanıtladı. Bugün kooperatif 48 belediyeyi elektriğe kavuşturarak 300.000’den fazla kişiye fayda sağlamaktadır. Bu hizmeti ile Certel kooperatif modelinin kırsal ve kentsel kalkınmadaki potansiyelini kanıtlayan güçlü bir örnektir. Kooperatif, kurulduğu günden günümüze kadar ortaklarına mükemmel bir hizmet sunma kararlılığını sürdürmüş ve çok yüksek düzeyde ortak memnuniyeti elde etmiştir.
Birçok yenilenebilir enerji projesinde, yenilenebilir kaynakların arızalanması durumunda başvurulan yedek enerji kaynakları karbon bazlı olabilmektedir. Buna karşın Certel’in yedek kaynakları yenilenebilirdir. Certel temiz enerjiye odaklanmayı sürdürürken elektrik üretimini çeşitlendirmeye öncelik vermiştir. Bu stratejik yeniden yatırım, kooperatifin diğer çevre ve koruma faaliyetlerine girişmesine olanak tanımasının yanı sıra risk çeşitlendirmesi sağlaması açısından da önemlidir.
Not 1: Öne çıkan görsel, A HORA, https://grupoahora.net.br/conteudos/2018/07/25/tarifa-da-certel-aumenta-10/
Not 2: Brezilya kooperatif sektörü hakında daha geniş bilgi için Brezilya’da Kooperatifçilik başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
