Slavutych, Ukrayna’da Çernobil felaketinden sonra ortaya çıkan konut krizine bir çözüm olarak kurulmuş yeni ve küçük bir şehir. Kentteki belediye binalarının çatılarına güneş panelleri kurma fikri uzun zamandır var olmasına karşın, fikri hayata geçiren bir yerel kooperatif ve onun kitlesel fonlama kampanyası olmuş. Slavutych, Ukrayna için güneş enerjisi üretiminde rol modeli haline gelirken bize duymamız gereken bir topluluk enerjisi hikâyesi sunuyor.
Slavutych kentinde, Çernobil’in mültecileri ilk güneş enerjisi kooperatiflerine ev sahipliği yapıyor.
Çernobil faciası (nükleer) enerji tarihinin en yıkıcı hadiselerinden biriydi. Birçok kişi hâlâ tehlike hissini ve haberlere çıkan güvenlik uyarılarını hatırlıyor… Daha gençler yakın zamanda yayımlanan, oldukça başarılı televizyon dizisini izlemiş olabilirler. Hangi gruptan olursanız olun, bu hikâye sizi toplulukların enerji gücüne inandıracak!
Slavutych, kuzey Ukrayna’daki küçük bir şehir. Ukrayna’daki en genç şehir ve Sovyet döneminde inşa edilen son kent. 1986’da, felaketin yarattığı konut krizine cevap olarak kurulan şehrin zemini iki metre kalınlığında kirlenmemiş toprakla kaplanmak zorundaydı. Sekiz Sovyetler Birliği cumhuriyetinden gelen mimarlardan, modern mimarinin geleceğinde başvurulabilecek bir “21. yüzyıl şehri” planlamaları istendi. Her biri kendi başkentini örnek alarak bir semt yarattı ki ortaya çıkan sonuç özgün mimarinin bir örneği oldu.
Slavutych’ın ilk sakinleri felaketten kısa süre sonra geldiler. Gelenler, Çernobil’in kirlenmiş bölgelerinden kaçan mülteciler, çoğunlukla nükleer enerji santralinde çalışanlar ve onların aileleri ama ayrıca yakınlardaki kasabaların sakinleriydi. Çoğu, eskiden Çernobil nükleer enerji santralinde çalışıyorlardı ve birçoğu hâlâ çalışmakta.
Şehri tekrar inşa etmek için bir yenilenebilir enerji topluluğu!
Slavutych’ın ekonomik ve sosyal durumu her zaman nükleer enerjiye bağlı olmuştur. Geçenlerde, bir grup kentli bir yerel güneş enerjisi kooperatifi kurarak hikâyeyi tersine çevirme vaktinin geldiğine karar verdi!
“Fikir, birçok enerji ve yerel kalkınma projesinde Slavutych ile birlikte çalışan Ukraynalı sivil toplum kuruluşu Greencubator’dan geldi,” dedi Solar Town proje müdürü Andrij Zinchenko. “Belediye başkanı Yuriy Fomichey ve diğer yerel liderler, girişim konusunda oldukça destekleyiciydiler. Nükleer şehrimizi baştan inşa etme ve yeni kalkınma seçenekleri getirme fikrimizi sevdiler.”
“Solar Town” (Güneş Kasabası) projesi, ulusal şebekeye satış tarifesinden faydalanarak üç güneş enerjisi santrali inşa etmek ve üretilen elektriği özel bir fiyattan satmak istiyordu. Santralin sahibi Slavutych sakinlerinden ve Ukrayna’nın her tarafından diğer yatırımcıların oluşturduğu yerel kooperatif. Bölgesel Kalkınma Ajansı aracılığıyla şehrin kendisi de kooperatifin bir ortağı.
Güneş enerjisi için kitlesel fonlama
Projeye, ekonomik kalkınmayı teşvik ederken kazandıklarını topluluğa geri vermeye istekli, temiz enerji uzmanları, avukatlar ve iktisatçılardan oluşan küçük bir grup önderlik ediyor. Kooperatifleri hâlâ devam eden bir kitlesel fonlama kampanyası başlattı. İlk iki hafta boyunca, Slavutych’ın sakinlerine diğer herkesten önce katılma fırsatı verildi. Solar Town ekibi tarafından tahmin edilen 175 bin ile kıyaslandığında 135 bin Euro civarı para yatırıldı.
2019’un Ekim ve Kasım ayları arasında güneş enerjisi kooperatifi,belediyenin kiraladığı (4590 m2 kullanılabilir alana) üç çatıya 200 kW kapasiteli güneş paneli kurdu ve onları yerel şebekeye bağladı. Bu iş için kentin en değerli kaynağı olan son derece nitelikli işgücünün yardımına güvendiler.
Önce yerel kalkınma
Her kooperatif ortağı, projeden elde edilen gelir eksi güneş enerjisi santralinin faaliyet giderleri esas alınarak hesaplanan yıllık gelir fazlasından bir pay elde edecek. 2030’a kadar yatırılan her 1000 Euro için 140 Euro civarında bir kâr payı. Fakat tüm bunlar sadece parayla ilgili değil. “Solar Town” yerel kalkınmaya sadık kalıyor ve kendi yönetmeliği uyarınca, kooperatif her yıl yıllık gelirinin %5’ini yerel projelere kaynak sağlamak için bağışlayacak!
Solar Town’un enerji santralleri küçük olabilir ama yerel topluluğa Slavutych’ın işgücü için başka seçeneklerin olduğunu gösterdi. Kentin tarihi nükleer bir felaketle bağlantılıydı ama yerel güneş enerjisi kooperatifi sayesinde önünde parlak bir gelecek var!
Not: Sara Giovannini’nin 10 Aralık 2019 tarihinde Energy Cities’de yayımlanan “Slavutych, Ukraine – The community energy story you need to hear!” başlıklı yazısından Murat Soysaraç tarafından çevrilmiştir. Erişim
Mugla yöresinde,güneş enerjisi teşvikli Ikizce beldesi ,enerji ihtiyacıni uretebilecek konutların yapımi için çok uygun olacaktır.Arazi müsaittir. Ileride bu hayalimizin gerçeklesmesini dilerim. saygılarımla iyi günler.