Gün içinde telefon, tablet veya bilgisayarlardan yüzlerce bilgiyi aratıyoruz. Her gün belki de çevremizdeki insanlardan çok internetteki arama motorlarıyla samimiyeti ilerletiyoruz. Öyle ki bazen arama motorları bile yetmiyor, istediğimiz bilgilere ilgili sosyal medya hesaplarından ulaşıyoruz. Gözlemlere dayanarak, işletmelerin web sayfası ve sosyal medyaya gösterdiği özenin hemen hemen aynı olduğu söylenebilir. Fakat aralarındaki ufak ayrıma değinecek olursak, daha kapsamlı bilgi edinimi açısından web sayfası önemini korurken, tanınırlık ve sürdürülebilirlik açısından sosyal medyanın önemi yok sayılamaz.
Günümüzde dünyada en hızlı büyüyen endüstrilerden biri olarak karşımıza çıkan sosyal medyanın rolü tüketim ve pazarlama açısından oldukça önemli. ABD’de uygulanan bir ankete göre şimdilerde küçük işletmelerin % 78’i yeni müşterileri çekmek için sosyal medyayı kullanmakta. Bununla birlikte “Girişimler İçin İnternette Var Olmanın Önemi” başlıklı yazıdaki rakamlardan da görüldüğü gibi Türkiye’deki işletmelerin web sayfası kullanımı önceki yıllara göre artış göstermekte.
Bir Varmış Bir Yokmuş
Sosyal ekonominin aktörlerinden olan kooperatifler, ekonomiyi canlandırmak adına umutla bakılan işletmelerdir. Gönüllülük esasıyla bir araya gelen bireyler ekonomik faydalarını artırma amacıyla bu işletmeye dahil olurlar. Bireysel faydalarını artırma çabalarının yanında tüketiciye ulaşma ve pazarlama gibi süreçlerden geçerler ki bu iki unsur kooperatiflerin sürdürülebilirliği için büyük önem taşır. Türkiye’deki kooperatiflerin bazıları için bu süreçlerin zorlayıcı olduğu söylenebilir.
Çoğu kooperatif belgeler üstünde varlığını ispatlasa da bir süre sonra görünmez olup sadece yakın çevreyle var olmaya devam ediyor. Belki bazen arama motorlarında yer alan kayıtlı bir telefon numarası, belki sadece bir adres… Dolayısıyla başlıkta sözünü ettiğim “nabız” konusunun durumun ciddiyetini vurguladığını düşünmekteyim. Tabii ki kooperatifleri yalnızca bu sebepten dolayı yok sayma veya önemsememe gibi bir durum söz konusu olamaz. Ancak, kendi içinde var olmaya çalışan yapıların uzun vadede büyük etkiler yaratması sorgulanabilir. Aksine kooperatif gibi çözüm üretme odaklı yapıların böyle bir iletişim platformunda geri planda kalması kooperatifçilik temelindeki bazı ilkelerle çelişki yaratmakta. Örneğin, herkese açık üyelik (ancak herkese kapalı iletişim) veya topluma karşı sorumlu olma (ancak toplumun işletmeye erişimini kısıtlama) gibi.
Elbette kooperatiflerin kasıtlı olarak bu iletişim ağından yoksun kalma gibi bir niyetleri olduğu söylenemez. Her bireyin ve her kuruluşun amaçlarına ulaşmada öncelikleri ve önem sıralaması farklıdır. Ancak kooperatifler yolun başında koydukları hedeflerin iletişimsizlik ve ulaşılmazlık sorunu nedeniyle tıkanacağı zamanları yaşayacaklardır. Çevrede ve çevre dışında yaşanan gelişmelere dahil olmak, uzaktan bile olsa çok yakındaymış hissiyle takip etmek ve daha iyisi için uğraşma fırsatını yakalamak için yaşam belirtisi vermekte fayda var.
Orada Bir Kooperatif Var Uzakta
Bu iletişimsizlik ve ulaşılmazlık sorununu yakın zamanda yaşadığımız bir durumla örneklemek isterim. Sosyal Ekonomi ekibi olarak sadece ülkemizde değil ülke dışındaki gelişme ve olayları da yakından (uzaktan ama sosyal medya sayesinde yakından) takip etmekteyiz. Ülkemizdeki kooperatifçilik ve diğer sosyal ekonomi uygulamalarının ülke dışında yapılanlara ulaşılabilirliği anlamında kolaylık sağladığımızı düşünerek belirli zamanlarda farklı yerlerde neler yapıldığına dair paylaşımlar yapmaktayız.
Buradan hareketle bu yıl 7 Temmuz Cumartesi günü kutlanacak olan Uluslararası Kooperatifler Günü’nü, anlam ve önemine uygun düşecek şekilde kutlamak için kooperatiflerin dahil olduğu bir video projesi başlattık. Ancak maalesef ülkedeki tüm kooperatiflere ulaşma konusunda hareket alanımızın kısıtlı olduğunu farkettik. Bu nedenle Sosyal Ekonomi üyelerinin bazılarının da içinde bulunduğu Muğla Bölgesinde hareket etmeye karar verdik ve arama motoru üzerinden bölgede bulunan tüm kooperatiflerin listesini çıkardık. Ancak buna rağmen çok sınırlı sayıda kooperatife ulaşabildik. Ulaşamadıklarımızın neredeyse hiçbirinin sosyal medyada görünürlüğü yok. Diğer birkaç kooperatifin ise telefon numaraları kullanılmamakta. Listede adı ve numarası olan 200 kayıtlı kooperatifin yalnızca 3’üne sosyal medya üzerinden erişim sağladık (onların da öncelikle web sayfaları olup olmadığına bakıldı ve sonra bulunamadığı için sosyal medyadan erişim sağlandı).
Kooperatiflerin orada olduğunu bilip onlara ulaşamamak sadece bizim açımızdan değil piyasa açısından da olumsuzluk yaratabilir. İnsanların hızlı iletişim çağında ulaşmak istediklerine ulaşamayıp hemen başka bir alternatifi seçtikleri bir ortam mevcut. Böyle bir ortamda sürdürülebilirliği sağlamak için iletişimi ve görünürlüğü daha ön plana taşımak amaçlara ulaşmada daha büyük faydalar yaratabilir.
