Yılın son haftasında, blog kapsamında ve ayrıca bireysel olarak sosyal ve dayanışma ekonomisi (SDE) alanındaki çalışmalarımızı özetleyen bir yazı yayımlamayı planlamıştık… Gelin görün ki salyangozmetre ile tanışınca kararımızdan döndük. 🙂 Küçülme hareketinin sembolü olan salyangoz bu kez yavaşlığımızı ölçmek için salyangozmetre olarak karşımıza çıktı.
Fikir, Barselona merkezli Research and Degrowth’a ait. Salyangozmetre elbette gerçek bir ölçüm aracı değil. Bununla birlikte, ardında yatan yavaşlama fikri üzerinde derinlemesine düşünmek gerekiyor. Dahası gelecek yıl planlarını, kişisel olarak yavaşlık ve tükenmişlik ekseninde nerede olduğumuzu bulmamıza yardımcı olacak soruları içtenlikle yanıtladıktan sonra yapmak iyi bir fikir olabilir. Fakat dikkatli olun zira sorular alışageldiğimiz performans odaklı ölçümlere hiç de uymayan türden.
Ne kadar yavaştınız?1. Dün gece, yorgun hissettiğinizde uykuya yattınız mı? Tüm yanıtlarınız hayır ise salyangozmetre tükenmiş olduğunuzu söylüyor. 😮 |
 |
Değer yargısı “daha çok” olan ekonomi ve toplum bizden hep daha verimli olmamızı, tüm zamanımızı üretkenliğe adamamızı bekliyor; bu yöndeki davranışlar özendiriliyor: “Durma düşersin!” SDE alanında çalışanlar, alternatif bir toplum ve ekonomi diyerek çıktıkları yolda, proje önerisi yazmakla, proje yürütmekle, toplantıdan toplantıya koşturmakla, ekonomik krizlerde ayakta durmaya çalışmakla tükenen çalışma saatlerini, akşamlara, gecelere, hafta sonlarına uzatıyorlar. Bu bitmek bilmez koşuda işi kolaylaştırmış gibi görünen dijital araçlar, mesela Zoom, ayrı bir bitkinlik kaynağına dönüşüyor. Bu hız herkesi tüketiyor. Keşke bütün bu koşuşturmanın ve çabanın ortak refahımıza katkısını bilseydik…
Sürdürülebilir Kalkınma Profesörü Tim Jackson Daha Az Verimli Olalım başlıklı yazısında bir bakım, zanaat ve kültür ekonomisi inşa etmeyi savunuyordu.
“Bir insanın diğerini gözetmesi ve ilgisi tuhaf bir ‘meta’dır. Stoklanamaz. Ticareti yapıldığında bozulur. Makinelerle sunulamaz. Kalitesi tamamen bir kişinin diğerini umursamasına bağlıdır. Harcanan zamanı azaltmaktan bahsetmek bile değerini yanlış anlamaktır. Bakım, ekonomik istihdam kaynağı olarak yenilenmiş ilgiyi hak eden tek meslek değildir. Bir diğeri zanaattır. Zanaat ürünlerine özgü doğruluk ve ayrıntı, onlara kalıcı bir değer kazandırır. Bu inceliği mümkün kılan, marangozun ve terzinin harcadığı zaman ve gösterdiği özendir. Aynı şey kültür sektörü için de geçerlidir. Örneğin müziğe kalıcı çekiciliğini veren pratik yapmak, prova yapmak ve icra etmek için harcanan zamandır. New York Filarmoni Orkestrası’ndan Beethoven’in Dokuzuncu Senfonisini her yıl daha hızlı ve daha hızlı çalmasını isteyerek anlamsız gürültüden başka ne elde edilebilir?… [İ]nsanlar, bu tür faaliyetlerin hem üreticileri hem de tüketicileri olarak, hayatımızın çoğunun geçtiği, zaman yoksulu, materyalist süpermarket ekonomisinde hiç olmadığı kadar büyük bir refah ve tatmin duygusuna genellikle ulaşırlar. Ve burada belki de en dikkate değer şey şudur: Bu faaliyetler, maddi şeylerin sürekli bolluğundan ziyade insani hizmetlerin değeri etrafında inşa edildiğinden, ekonomiyi çevresel olarak daha sürdürülebilir hale getirmek için elle tutulur bir şans sunuyor.”
Tüm okuyucularımıza anlamlı işler yaparak, paylaşarak ve dayanışarak refahı ve tatmin duygusunu çoğaltacakları güzel bir yıl diliyorum.
Sizin sosyal ve dayanışma ekonomisi için yeni yıl dilekleriniz nedir?
Not: Öne çıkan görsel, Alin Luna — Pexels
Sosyal ve dayanışma ekonomisi için yeni yıl dileğim, sahip çıktığı ilkelerin daha çok insandan onay alması. “Keşke” diye başlayan cümlelerinden daha çok insandan içinde dönüp durduğumuz ekonomide seçeneğin varlığını fark ettiklerini anlamayı diliyorum. Varsın “Ama olmuyor işte!” diye devamını getirsinler. Çünkü önce arzu etmek gelir, sonra eylemin kaçınılmaz olduğu algısı. Daha çok sayıda onay, bunu sadece hızlandıracak.