Andelsgaarde Kooperatifi Danimarka tarım arazilerilerini dönüştürmeyi hedefleyen yeni bir modeli hayata geçiriyor. Şu anda üç çiftliğe sahip olan kooperatif, dördüncü çiftliğini satın alma yolunda. Yenileyici tarım ilkeleriyle çalışan Andelsgaarde kooperatifi, aylık spor salonu üyeliği fiyatına sürdürülebilir ve yenileyici bir çiftliği kullanma ve çiftlikle ilgili kararlarda oy verme hakkı sunuyor. Yazıyı çevirirken keşke bizde de olsa diye düşündüm. Bu model hakkındaki düşüncelerinizi gerçekten merak ediyorum.
Danimarka’nın büyük bir kooperatif çiftçiliği geleneği var ama Andelsgaarde bunun spor salonu üyeliği kadar kolay olmasını istiyor
Danimarka’nın eşitlikçi ve kooperatifçi siyaset geleneklerinden çokça ilham almaya devam ediyoruz. Alernativet ve takipçileri Bağımsız Yeşiller (Independent Greens) bu geleneğin örnekleriydi. Karşınızda bu tarihi ögelerin bazılarını yeni tüketim ve katılım biçimleriyle birleştiren yeni bir proje.
Projenin ismi Danca “kooperatif bahçeleri” anlamına gelen Andelsgaarde. Andelsgaarde temel olarak, aylık spor salonu üyeliği fiyatına sürdürülebilir ve yenileyici bir çiftliği kullanma ve çiftlikle ilgili kararlarda oy verme hakkı sunuyor. Kendilerini şu sözlerle anlatıyorlar:
“Hedefimiz, arazileri modern, sürdürülebilir ve yenileyici şekilde ekip biçmek için çiftlikler satın almak, kiralamak ve onları yenilemek. İklim ve biyoçeşitlilik krizini hafifletmekte ve daha sağlıklı gıdalar üretmekte kendi payımıza düşeni yaparken bir yandan da doğaya alan açıyoruz…
Andelsgaarde’ye üye olarak özgün kooperatif hareketini iyileştirmeye yardım ediyorsunuz. Kısaca, kooperatifçilik hepimizi etkileyen sorunları çözmek için bir araya gelmektir. Andelsgaarde’de çözmek istediğimiz problem iklim ve biyoçeşitlilik krizi.
Üye olduğunuzda ülke çapında kooperatif çiftliklerinin kurulmasına katkıda bulunarak büyük bir fark yaratıyorsunuz. Birlikte sorumluluk alıp çocuklarımız ve torunlarımıza daha sürdürülebilir bir gelecek verebiliriz.
Gönüllü grupları. Gönüllü grupları belli görevlerde çalışacak gönüllüleri bir araya getirir. Şu anda etkinliklerle ilgili fikirler üretip onları düzenleyen bir etkinlik grubumuz, doğaya yardım amaçlı eylemlere öncülük eden bir biyoçeşitlilik ve doğa grubumuz (Beinkholm), küçük ve büyük inşaat projelerine yardım eden bir inşaat grubumuz ve çiftliklerden birinde işler aniden kötüye giderse çabucak harekete geçen bir panik grubumuz var.
Zamanla çiftlik sayımız arttıkça gruplar muhtemelen tek bir çiftlik etrafında yerelleşecek.
Aylık üyelik ücretiniz karşılığında çiftlik sahibi unvanına ve yıllık genel kurulda bir oy hakkına sahip oluyorsunuz. Aynı zamanda çiftliklerde çalışmalara aktif olarak katılma fırsatınız oluyor ve konuşmalar, toplu akşam yemekleri, hasat şenlikleri gibi sosyal etkinliklerde de yer alabiliyorsunuz. Ve çiftliklerinizdeki becerikli kilercilerden hem çiftliklerde hem de pazarlarda satılan kaliteli sebzelerden alma fırsatınız olacak.
Ya da sadece doğa ve iklim üzerinde bir fark yaratmak istediğiniz için aidatlı üye olabilirsiniz.
… Bir pay için genelde aylık 10.000, 50.000 ya da 100.000 Danimarka kronu ödediğiniz eski kooperatif modelini yeniden düşündük. Bizde üyeliğin yerini kooperatif sertifikası aldı. Aylık 150 kron ödüyoruz ve bu sayede devamlı olarak yeni çiftlikler ve araziler için para biriktiriyoruz. Pestisit kullanmıyoruz. Orman çiftçiliği yapıyoruz, biyoçeşitlilik ormanları ve çok daha fazlasını kuruyoruz.
Ölçeklenebilen yeni bir paylaşım modeli fikrini spor salonu endüstrisinden aldık. Danimarka’da spor salonu üyeliği için ayda yaklaşık 150 kron [17 avro] ödeyen sekiz yüz binin üzerinde Danimarkalı var. Neden buna Andelsgaarde üyeliğini eklemiyoruz ki böylece hepimiz çiftlik sahibi olup iklim ve biyoçeşitlilik krizini çözebiliriz diye düşündük.
Bu safça mı? Belki öyle ama otuz sene önce bir bilim insanına ya da falcıya sekiz yüz bin Danimarkalının bir spor salonuna gidip gitmeyeceğini sorsaydınız yanıtları muhtemelen hayır olurdu. Bu kadınların iş piyasasına girmesi düzeyinde bir göç.”
Danimarka Kooperatif hareketinin ülke içinde çoktandır devam eden ve 18. yüzyılın sonundan beri aktif olan bir gelenek olduğunu hatırlamanın faydası var (bakınız Wikipedia). Dolayısıyla Andelsgaarde kooperatif çiftçiliğini canlandırma çağrısı yapıyor ki bu çağrı Danimarka bağlamında büyük yankı uyandıracaktır.
Not: The Alternative UK internet sitesinde 5 Nisan 2022 tarihinde yayımlanan “Denmark has a grand tradition of cooperative farming – but Andelsgaarde wants to make it as easy as gym membership” başlıklı yazıdan Barış Soysaraç tarafından çevrilmiştir. Erişim
