Anne Merkezleri, Güney Kore’de toplumsal bir ihtiyaca yanıt vermek üzere bir kadın kooperatifinin öncülüğünde kurulmaya başlamış. Alman modelinden uyarlanan Anne Merkezi hareketi, annelere destek olmak ve çocukların gelişmesini engelleyen sosyal ve ekonomik engelleri kaldırma amacını taşımakta. Bunu da ebeveynliğe ilişkin her konu için bir topluluk merkezi görevini üstlenerek ve yerel topluluklara fayda yaratarak yapmaya çalışıyorlar.
Güney Kore “Anne Merkezleri” topluluk temelli inisiyatiflerle ebeveynleri güçlendiriyor
Bekâr anneler Güney Kore’de sıkça zorlanırlar ama — bir Alman kooperatif ağından uyarlanan — yerel “Anne Merkezleri”, kadınları kendi geleceklerinin idaresini alabilmeleri için güçlendiriyor. Bu merkezler, sadece bekâr değil, her türden anneye kendilerine yardım edebilmeleri için destek oluyor. Tüm keyfine karşın, ebeveynliğin kendi zorlukları da vardır ve ebeveynlerin yalnız hissetmesine sebep olabilir. Anne Merkezleri ise bir topluluk bilinci sağlıyor.
Neden Anne Merkezleri?
Neden Güney Kore’nin Anne Merkezlerine ihtiyacı var? Dünya Ekonomik Forumu’nun 2020 Küresel Toplumsal Cinsiyet Uçurumu Raporu, Güney Kore’yi toplumsal cinsiyet eşitliği endeksinde 153 ülke arasında 108’inci sıraya koyuyor. Endeks, ekonomik katılım ve güçlendirmeyi, eğitime erişimi, sağlık ve hayatını idame ettirmeyi ve politik güçlendirmeyi içeriyor. Sonuç olarak, kadınlardan çoğunlukla kariyerleri pahasına çocuk bakımının ana sorumlusu olmaları bekleniyor. Fakat birçok kadın bunun için gerekli kaynaklara sahip değil.
The Korea Herald gazetesi, Kore Nüfus, Sağlık ve Refah Derneği tarafından hazırlanan bir rapordan alıntı yapıyor: Bulgulara göre bekâr annelerin yüzde 63’ü tıbbi tedaviyi karşılayamıyor ve yüzde 70’i depresyondan mustarip. Gözlemlenen annelerin sadece yüzde 11’i çocuklarının babalarından nafaka alıyor, muhtemelen nafaka ödemekten kaçınmak Kore’de bir suç olmadığı için. Gözlemlenenlerden yüzde 61,6’sı hiçbir gelirleri olmadığını söylemiş. Hükümet desteği de bir yere kadar. Anne Merkezleri — tekrar, sadece bekâr annelere değil, tüm ebeveynlere — bir umut hissi aşılıyor.
Kadın Kooperatifi önayak oluyor
Gangwon’un kuzey vilayetinin en önemli kenti olan yaklaşık 280.000 kişinin yaşadığı bir ırmak havzasına kurulmuş Chuncheon kentinde, Chuncheon Kadın Kooperatifi Anne Merkezi, bu konuda önayak oluyor. Ekim 2013’de açılan ve Chuncheon Kadın Derneği’ne bağlı olan kurum, kadınlara çocuk bakımı ve eğitim hizmetleri sağlıyor. Bir kooperatif olarak işletiliyor ve kendini neoliberalizm karşıtı bir feminist topluluk olarak tanımlıyor.
Bu tutum, merkezin her yönüne yayılıyor, zira üyeler kendi sağlıklarının, refahlarının ve geleceklerinin sorumluluğunu ellerine almaları için yetkilendiriliyorlar. Topluluk buluşmaları, programın temeli ve her üye bir toplantı çağrısında bulunabiliyor. Merkezdeki küçük gruplar arasında bir yoga grubu, bir şiddetsiz tartışma grubu, bir feminist okuma grubu ve bir yazma kulübü var. Burası ayrıca bir topluluk kreşi, kütüphanesi ve kafesi.
Topluluk sanal âleme de uzanıyor ve üyeler internet üzerindeki bir ilan panosu forumundan karşılıklı fikir alışverişinde bulunuyorlar. Anne Merkezinin etkisi duvarlarının çok ötesine uzanıyor, zira üye olsalar da olmasalar da bireyleri desteklemek için yerel topluluğa erişiyor.
Anne Merkezinden ortaya çıkan en son girişimlerden biri de MotherBox (Ana Kutu), Chuncheon Sosyal Yaşam Laboratuvarının bir projesi. Program, yeni bebekli aileler için fırsat eşitliği sağlamayı hedefliyor, böylece ana babalar ve çocukların hayatlarına iyi bir başlangıç yapmaları garantilenebilir. Kutular, çocuk bakımı hakkında kitaplar, organik pamuktan bebek bezleri, bebekler için tırnak makasları ve hatta doğa dostu deterjanlar gibi çeşitli eşyalar içeriyor. Bu ürünler Chuncheon kentindeki yerel kooperatiflerden alınıyor. Saklama kutuları, oyuncak veya giysileri koymak için tekrar kullanılabiliyor. Programın ailelerle bağı, bu kutuların dağıtımıyla son bulmuyor. MotherBox alıcıları, ayrıca altı derse kadar ebeveynlik dersleri alıyorlar. Anne Merkezi, tüm ebeveynler için topluluk temelli, yargılayıcı olmayan bir kaynağı temsil ediyor.
Chuncheon Kadın Kooperatifi Anne Merkezi, Güney Kore’deki tek Anne Merkezi değil. Seul civarlarındaki Gwanak-gu’da bulunan Gwanak-gu Mutlu Köy Anne Merkezi de bu alanda hizmet sunuyor. Ayrıca bir Seongnam Anne Merkezi için de umut var ve fikri desteklemek için topluluk buluşmaları düzenleniyor. Destekçiler, yerel bir kütüphanede topluluğun çocuklar için sağlıklı atıştırmalıklar hazırlamayı öğrendiği bir yemek pişirme dersi bile düzenlediler.
Dünya Çapında 800’den Fazla Merkez
Güney Kore’de bir Anne Merkezi ağı kurmaya ek olarak, topluluk liderleri küresel çapta diğer organizasyonlarla ilişkiler kurma konusunda da hevesliler. Şubat 2019’da Fransa ve Almanya’da düzenlenen idare eğitiminin bir parçası olarak, Mutlu Köy Anne Merkezinin başkanı Han-young Kim, Berlin’deki bir aile merkezi olan Familienzentrum Adalbertstraße’yi ve Potsdam’daki Eltern-Kind Zentrum’u ziyareti hakkında yazdı. Peki, neden Almanya? Anne Merkezi kavramı bir Alman modelinden uyarlandı ve Almanya 400 resmi Anne Merkezine ve ek olarak gayri resmî Anne Merkezleri olarak çalışan 500 çok aileli eve sahip.
Dünya çapında 800’den fazla merkez, Güçlendirme için Anne Merkezleri Uluslararası Ağının (Mother Centers International Network for Empowerment, MINE) parçası. Merkezler Arjantin, Avusturya, Bosna Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Kanada, Çek Cumhuriyeti, Almanya, Macaristan, İtalya, Kamerun, Hollanda, Polonya, Sırbistan, Slovakya, Slovenya ve Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde bulunuyor. MINE’ın hedefleri kapsamlı ve çok yönlü. Risk altındaki ailelere yardım etmek, toplumdaki marjinal grupların katılımına öncü olmak, çocuk ve anne sağlığını desteklemek, kuşaklar arasındaki kopuklukları birleştirmek ve yeni fikirler için bir kuluçka merkezi işlevi görmek, bu amaçlar arasında.
Temelde, Anne Merkezi hareketi tüm çocukların gelişmesini engelleyen sosyal ve ekonomik engelleri kaldırmaya adanmıştır. Ebeveynliğe ilişkin her konu için bir topluluk merkezi görevi gören bu merkezler, yerel topluluklara fayda sağlıyor ve her yaş ve geçmişten üyeleri çocuk yetiştirme sürecine katılmaları için güçlendiriyor.
Not: Alessandra Bautze’nin Shareable’da 28 Ocak 2020 tarihinde yayımlanan yazısından Murat Soysaraç tarafından çevrilmiştir. Erişim
