İsveçli Swinga kooperatifi, birkaç kez kullandıktan sonra evin bir köşesinde unutulan eşyaları mahalledeki komşularla paylaşmayı kolaylaştıracak bir uygulama geliştirmiş. Tüketimin çevre üzerinde yarattığı baskıyı azaltmayı hedefleyen dijital kooperatifin kurucuları, uygulama sayesinde komşularıyla ilişkilerinin geliştiğine tanık olmuşlar. Bu yararlı proje bugünlerde diğer kooperatiflerin de belini büken finansman sorununa çözüm arıyor.
“Paylaşmak önemsemektir” fikrini yeni bir boyuta taşıyan kooperatifle tanışın!
Swinga, insanların evlerinde olanları mahalleleriyle paylaşmalarına odaklanan bir uygulamayı işleten bir kooperatif. Bu bir matkaptan çim biçme makinesine her şey, hatta daha büyük eşyalar bile olabilir! Kurucu ortaklardan Henric Barkman ile konuşup sohbet etme şansımız oldu.
Swinga 2014’de Henric’in karısı ve kurucu ortak Anna Sundell’in aklına gelen bir fikirden doğdu. 30. doğum günü için bir dikiş makinesi alıp onu neredeyse hiç kullanmamış olan Anna, çevre konusunda endişeliydi. Evlerini kolaçan ettiklerinde, bunun yalnızca arada sırada kullandıkları diğer nesneler için de geçerli olduğunu fark ettiler. Bir gün komşularından bir elektrikli matkap ödünç aldılar ve işte o zaman şu fikri buldular: Mahallelerinde yaşayanlar arasında eşyaları ödünç alıp vermeyi sağlayacak bir paylaşım uygulaması.
Ana fikir her zaman eşya paylaşmak olsa da eşyaları takas ederek ve birbirlerinin evlerine giderek aynı zamanda komşular arasında daha anlamlı bir ilişki yarattıklarını fark ettiler. Bir nesne için bir araya geldiklerinde kalıcı insani bağlar kuruyorlar ve böylece birbirlerinin eşyalarına özen gösterirken nihayetinde çevreyi topluca gözetmiş oluyorlardı.
Kuruluş sürecinin başlarında, uygulamayı ve girişimi nasıl başlatacakları hakkında dışarıdan tavsiye aldıklarında kooperatif modelini öğrendiler. Model, mükemmel uymuştu. Swinga’nın ana fikri paylaşmak olduğuna göre, karar alma sürecini de paylaşabilirlerdi.
Barkman’ın bunu şöyle açıklıyor: “Kooperatif olmak aslında iyi bir strateji. İnsanlara yalnızca para için değil, aynı zamanda toplumu iyileştirmek için burada olduklarını gösteriyor. Sonuçta kooperatif olmak Swinga’nın değerlerine daha uygun, biz buyuz.”
Kooperatifi kurarken yardım eli uzatan CECOP’un İsveçli üyesi Coompanion oldu. Anasözleşmelerinin ve ilkelerinin yazımında onlara yardımcı oldular ve ne tür bir kooperatif olmaları gerektiği konusunda onları yönlendirdiler. Dahası, Swinga hızla kendine özgü bir uygulaması olan yeni bir kooperatif olarak tanındı; kendi bölgesinde “Yılın Kooperatifi” ödülünü kazandı ve sonra bunun yanında Coompanion tarafından tanınan ulusal düzeydeki bir yarışmada ikincilik kazandı.
Bu günlerde, kooperatif resmi olarak bir işçi kooperatifi. Şu anda kooperatifin sahibi büyük planları olan beş işçilik bir takım. Uygulamayı piyasaya sürmelerinden beri onu işler durumda tutmaya ve kullanıcı deneyimini, katılımı, pazarlamayı iyileştirmeye ve büyümeye odaklanıyorlardı. Şu anda İsveç’in 5 kentindeki 26 mahalleden 2.000 kullanıcıları var.
Swinga ekibi, katılımı arttırırken uygulamanın özünü ve kullanım kolaylığını korumak amacıyla bir Facebook grubu kurdular. Bu yolla kullanıcıları, Swinga’yı teknolojik ve insani olarak nasıl geliştirebilecekleri konusunda ekibe geri bildirim vermeye davet ettiler.
Dahası, farklı mahallelerin özel ihtiyaçlarını anlamak için taban örgütleriyle işbirliği yapıyorlar. Bu kolay bir görev değil çünkü örneğin, Barkman’ın yaşadığı mahallede topluluk son derece çok kültürlü ve 150 dil konuşuluyor! Bu, uygulamayı ek bir dil olarak İngilizceye çevirme ve onu daha çok kişi için erişilebilir yapma kararını doğurdu.
Swinga’nın başka bir fikri de farklı tarafların (işçiler, kullanıcılar ve ilerde yerel şirketler) demokratik bir katılımını sağlamak için yavaş yavaş bir çok paydaşlı kooperatife dönüşmek.
Çünkü “işbirliği, çoğunluğa söz hakkı vermek hakkındadır, az sayıda kişinin seslerini duyurması değil,” diye açıklıyor Barkman.
Dijital bir kooperatif girişimi olarak, bu tip pek çok kooperatif ile aynı sorunla karşı karşıyalar; finansmana erişim. Topluluk büyümeye devam etse de kooperatif çalışanların çoğu için bir yan proje ve bunun nasıl sürdürülebilir olacağı sorusu akılları meşgul ediyor. Kooperatif birçok dış yatırımcının ilgisini çekiyor ama kooperatif fikriyle uyuşmayan tekliflerin çoğunu reddediyor ve alternatif finansman bulmanın yollarını arıyorlar.
Yerel perakende şirketleriyle işbirliğine başlamak, kullanıcılara daha özel araç gereçleri ve mahallerinin ihtiyacı olan diğer ürünleri kiralama imkânı verecek ve belki de daha fazla müşteriye erişim karşılığında şirketlerden ufak bir ücret istenmesiyle kooperatif ek gelir sağlayabilir.
Kooperatif ailesinde de bir çözüm var. Barkman’a göre, köklü kooperatiflerle işbirliği yapmak, finansal destek alırken kooperatif ruhunu koruyarak yollarına devam etmenin bir yolu olabilir.
Not 1: CECOP internet sitesinde 11 Mayıs 2022 tarihinde yayımlanan yazıdan Murat Soysaraç tarafından çevrilmiştir. Erişim
Not 2: Öne çıkan görsel, https://www.swinga.coop/
